Tamlık acun, pandeminin seyriyle derece derece derinleşen aynı hane krizinin pençesinde.

KÖLE merkezli us kuruluşu Lincoln Institute of Land Policy’nin 2019’da yaptığı aynı çalışmada, ortalama ev fiyatlarının averaj gelirle ilişkisinden yola çıkılarak hesaplandığında dünyadaki 200 şehirden yüzde 90’ının yaşamak için çok fiyatlı olduğu ortaya çıkmıştı.

Independent Türki’den Yasin Sofuoğlu’nun, Almanya, ESIR ve Hong Kong üzere ayrımlı yerlerde gayrimenkul piyasasında yaşanan sorunlara ilişik tartışmaları derlediği habere bakarak ABD merkezli izleme firması Creative Class Group’un kurucusu kentçilik uzmanı ve Profesör Richard Florida, global bölük krizine yol açan nedenlerden birinin konut ve barınmanın envestisman aracına dönüştürülmesi olduğunu belirtiyor. Florida, “hane finansallaştırıldı ve bire bir yatırım aracına dönüştürüldü, bu da sivri basamak fazlası ve hesaplı ev yetersizliği yarattı” diyor.

Türkiye’üstelik artan enflasyon ve ev fiyatlarıyla iyiden iyiye hissedilen bu kriz, ayrıksı ülkelerde elbette yaşanıyor? Independent Türkçe, emlak krizinin iktisadi ve sosyal etkileriyle boğuşan muayyen ülkelerin önerdiği çözümleri, hayata geçirdiği uygulamaları ve bunlara dair gündeme mevrut tartışmaları derledi.

Avustralya’dahi hükümet ve mugayeret basamak sorununun çözümünde anlaşamıyor

Kovid-19 pandemisinin de etkisiyle hane sorunuyla boğuşan ülkelerdem biri dahi Avustralya.

Avustralya Başbakanı Scott Morrison ve iktidardaki muhafazakar Avustralya Liberal Partisi, büyüyen bölük sorununu halletmek üzere 2017-2018 bütçe görüşmelerinde “kapsamlı bütçeye akla yatkın hane planı”nı duyurmuştu. Buna göre hane arzını hareketlendirmek amacıyla 1 milyar Avustralya doları (tahminî 9 bilyon TL) destek bütçesi oluşturulmuş ancak bu hane fiyatı artışlarının önüne geçmede sıkıntılı kalmıştı.

Muhalefetteki Avustralya İşçi Partisi’yse 2019’daki genel intihap kampanyalarında teferruatlı süredir ülkedeki politik tartışmaların gündemindeki “negative gearing” uygulamasını takkadak eskimemiş konutlarla sınırlama planlarını yinelemişti. Bu aplikasyon, sağlık getiren bire bir mülke cemaat olan kişilerin, bu gelirlerin vergi ödemelerini azaltmak üzere gösterdiği gider ve zararı kapsıyor.

Negative gearing’in mutluluk bütçesine geliri sınırladığını savunan İşçi Partisi’yse halihazırda eş sahipleri için bunu kaldırıp, takkadak yıpranmamış eş sahiplerinin bu uygulamadan yararlanabileceği benzeri sisteme geçmeyi önermişti. Öğür, böylecene yurt alanındaki karşılık artışının önüne geçilebileceğini savunmuştu. Ancak söz konusu plan özellikle sülale sahipleri ve inşaat sektörü yöneticileri tarafından eleştirilmiş, bu birlikte İşçi Partisi’nin düşünce kaybetmesinde ve seçimleri kazanamamasında majör tıpkısı azamet oynamıştı.

“Hayatımızın ferasetsiz kalanında kira bitmek zorundayız”

Romanya’dan Avustralya’ya göç eden önce nesilden gelen ayrımsız ailenin üyesi olan Alex Faragasan, ülkedeki bölük sorununa dair politik açmazın anbean kötüleştiğini savunanlardan. 28 yaşındaki araştırma görevlisi doktor, Melbourne şehrinde ailesine andıran tıpkı evde yaşadığını fakat mütezayit icar fiyatları dolayısıyla daha küçük bire bir bölgeye oluşmak, olmak yerinde kalacağını söylüyor.

Faragasan, aynı hekim adına kendisinin “bahtlı” olduğunu, elan düşük gelirli meslek grubundaki arkadaşlarının çokça henüz edisyon durumda bulunduğunu söyleyerek “Benim neslim, Avustralya’da hayatlarının ansız kalanı süresince kira ödeyecek ilk tohum olacak” diyor.

Hangi iktidar hangi bile muhalefetin soruna olumlu analizör üretemediğini tamlayan Faragasan, “Temel partilerin hiçbiri daha dinç neslin sesini entrika etmiyor” ifadelerini kullanıyor.

Hane sorununun hafifletilmesi üzere 2018’de Ulusal Basamak Finansı ve Yatırım Şirketi (National Housing Finance and Investment Corporation –NHFIC) kurulmuştu. Devlete kapalı bu çatı, bütçeye makul konutlar yapılması üzere sektöre yüreklilik, görüntü ve heveslendirme sağlıyor.

Mavera yandan NHFIC, ilk kez aile satın matlup eşhas üzere bütçeye makul karı bulmanın genişlik zor olduğu yerlerin Sidney şehri ve Tazmanya eyaletinin başkenti Hobart olduğunu bildirmişti. Buralarda aktif yer alt gelir sınıfındaki kişilerin yüzdelik 40’ının piyasadaki evlerin sadece yüzdelik 10’unu karşılayabileceği belirtilmişti. NHIFC, 2020-2021 bütçesinde tekrar 1 milyar Avustralya doları (yaklaşık 9 milyar TL) aldı.

Hükümet ayrıca güzeşte sene haziranda HomeBuilder adlı aynı programı uygulamaya koymuştu. Bu kapsamda eskimemiş eş nesir etmeyi evet de halihazırda tıpkı evi tadilattan geçirip yenilemeyi planlayan yurttaşlara 25 bin Avustralya doları kadar vergiden muaf tutulan tıpkısı fon sağlandı.

“Gençlerin yarısından dahası amacıyla eş sahibi olmak imkansız”

Öte yandan atık adımlara rağmen ülkedeki bölük sorununda gözle görülür bire bir hafifleme elan yaşanmadı. Avustralya’nın ulusal yayıncısı Avustralya Iz Kurumu’nun, vukuf bilimciler ve toplumsal bilimcilerle eş geliştirdiği Australia Talks’un 17 bin 345 kişiyle yaptığı aynı ankette, ülkedeki gençlerin yüzde 65’inin gelecekte aile sahibi olmanın tür olmadığını düşündüğü ortaya çıkmıştı.

Antrparantez Avustralya Konut ve Kent Araştırma Enstitüsü’nün (The Australian Housing and Urban Research Institute -AHURI) şahsiyet verileriyle hazırladığı çalışmada, ülkenin basamak sahipliği oranlarını kâin durumda devam ettirmesinin hayli yumruk olduğu de belirtildi

Çalışmada 1976’üstelik yüzdelik 68 olan hane sahibi oranının 2016’da yüzdelik 67’ye gerilediği, bu düzenli seyreden oranın bile ekseriyetle ülkedeki yaşlanan nüfusla ilişkili olduğu belirtildi. Bunun yanı sıra 2040’a kadar bahis konusu oranın umumi namına yüzde 63’e gerilemesinin öngörüldüğü üstelik tabir edildi. Antrparantez 25-55 gözyaşı arasındaki aile sahiplerinin oranının 1981’birlikte yüzdelik 60 olduğu, bu oranın gene 2040’a kadar yüzdelik 50’ye gerileyeceğinin öngörüldüğü bile bildirildi.

Kanada’de eş fiyatları neredeyse yüzde 70 arttı

Kanada’bile emlak sektöründe yaşanan sıkıntılar herhangi bir güzeşte zaman büyüyor. Kanada Başbakanı Justin Trudeau, eylüldeki genel seçimlerden önce ülkesindeki göz kriziyle ilgili çözüm vaat etmiş, yabancıların ocak satın almasını iki yıl süresince yasaklayacağını açıklamıştı.

Seçimlerden 159 mebusluk kazanıp birinci parti olarak sâdır ancak yegâne başına kuvvet oluşmak için gerekli 170 sandalyeye ulaşamayan Erkinci Parti lideri Trudeau’nun bu hamlesi, kâh analistlere göre bölüt kazançlı hane alma fırsatı yeryüzü üzerine mahdut kalacak. Mavera yandan uygulamanın yurtdışından ülkeye gelip akçe parayla karı satın ahzetmek talip kişileri üstelik uzaklaştıracağı düşünülüyor.

“Trudeau döneminde karı fiyatları neredeyse yüzde 70 arttı”

Ülkedeki yurt komisyoncularını, acenteleri ve satış görevlilerini hile eden Kanada Emlak Birliği’nin (Canadian Real Estate Association –CREA) endeksine bakarak Trudeau’nun geçmiş göreve geldiği Kasım 2015’ten bu yana aile fiyatlarında yüzde 69,7 artım yaşandı.

Trudeau, yabancıların eş olduğu fakat faal kendisine kullanılmayan evler için ödenen vergilerin yükseltilmesinin üstelik öngörüldüğü planını açıklarken, “Eğer haddinden fazla çalışırsanız ve dünyalık biriktirirseniz, mülk sahibi olma rüyası gerçekleştirilebilir olmalıdır. Ancak çoğu gönül amacıyla format böyle değil. Bu akla yatkın değil” ifadelerini kullanmıştı.

“Yeterli hane arzı namevcut”

Buna karşın CREA, Başbakan’ın projesinin sorunları çözebileceğini düşünmüyor. CREA’nın açıklamasında “Familya sahibi görünmek milyonlarca Kanadalı amacıyla benzer değil çünkü yeterli hane arzı namevcut” denmişti.

Kanada Muhafazakar Partisi lideri Ergen O’Toole ise üç yıl içinde tıpkı milyon aile nesir ika vaadinde bulunmuştu. O’Toole, Trudeau’yu eleştirerek “6 yıldır görevde ve akim oldu. Bölük krizi son 3-4 yılda patladı” diyerek konuşmuştu.

Ontaro eyaletindeki Toronto şehrinin akilane sülale fiyatlarıyla aşina Hamilton bölgesinde oturan iki yavru annesi Sarah Wardroper, imdi bölgenin “Kanada’daki yeryüzü biberli hane krizlerinden birini” kumar ettiğini söylüyor.

“Çocuklarıma gelecek kurmak istiyorum”

Makul fiyata hane sağlamaya yönelik kâin projelerin ikna edici olmadığını belirten 32 yaşındaki Wardroper, bunların sadece kısa vadeli analizör getirdiğini ve asıl sorunun kazançlı olduğunu belirterek “Tutum o büyüklüğünde kontrolden çıktı ki genel anlamda yaşam masrafları fırladı” diyor.

Wardroper, “Çocuklarım üzere bire bir gelecek dayamak istiyorum. Aile sahibi olabilmelerini istiyorum fakat şu anki gidişata bakılırsa bu türlü olmayacak kadar görünüyor” ifadelerini kullanıyor.

Ülkedeki bölük fiyatı artışları gelişmemiş sürede normale dönecek gibi durmuyor. Toronto’da teşrinisani itibarıyla ortalama tıpkı evin fiyatı 1,2 milyon Kanada doları (kestirmece 12 milyon TL) olurken, bu derece geçene senenin tıpkı dönemine göre yüzdelik 19,3 artışa balya geliyor.

Kanada Form Bankası, sabık hafta emlak piyasasında zindelik nedeniyle fiyatların fücceten düşüşe geçebileceği uyarısında bulunmuştu. Fakat buna karşın göz piyasasında amal süratle bitmeme etmiş, uzmanlar fiyatların gelecek aylarda yeniden pahal yükselişe geçebileceğini bildirmişti.

Singapur’de konutları heybet yapıyor

Singapur’üstelik familya fiyatları serencam iki yılda yoğun çoğalma gösterdi. 2021’mağara önce yarısında ultra varlıklı yabancılar, ülkede aile satın almak üzere toplamda 32,2 bilyon Singapur doları (kestirmece 270 milyar TL) mülk harcadı. Bu hacim, dünyanın genişlik pahalı yerlerinden biri olan New York’taki Manhattan bölgesinde tıpkı dönemde harcanan paranın iki katına denk geliyor.

İsviçre merkezli banka ve para şirketi Credit Suisse’in bu yılki raporunda Singapur’daki dirimsel uçurumunun gelecekte daha üstelik artacağı uyarısında bulunulmuştu. Raporda, 2020 itibarıyla ülkedeki genişlik zengin yüzde 1’lik kesimin toplanmış ulusal servetin üçte birine erbap olduğu bildirilmişti. Antrparantez 2020’bile 270 bin olan milyoner gönül sayısının yüzdelik 62’lik aynı artışla 2025’te 437 bine çıkmasının öngörüldüğü rapor edilmişti.

Öte yandan yurt piyasasında değme sabık bölüm küsurat neşelilik, hükümetin konut fiyatlarını çakılı tutmaya yönelik acımasız önlemler alabileceğine dayalı tahminleri birlikte yanında getirmişti. Fakat bu nitelik talebi henüz de artırmış ve muhtemel büyüklük müdahalesi yaşanmadan göz alıp satmaya çalışanların sayısında artım yaşanmıştı.

“Yurttaşların yüzde 80’i kamu konutlarında”

Singapur’birlikte yurttaşların az daha yüzde 80’i kamu konutlarında oturuyor. Ülkede celal vasıtasıyla yapılan bütçeye akıllıca kamu konutlarının inşası, Millî Kalkınma Bakanlığı’na sınırlanmış Bölük ve Kalkınma Müesses (Housing and Development Board –HDB) eliyle yürütülüyor. HDB’den ya birlikte HDB’nin hususi sektördeki şirketlerle anlaşıp mensur ettirdiği evleri satın düzlük kişiler, 5 ila 7 yıl buralarda benimsenmek gibi mülklerini henüz sonra baştan HDB’nin belirlediği kriterler çerçevesinde satışa çıkarabiliyor ya birlikte kiralayabiliyor.

Son 14 aydır fiyatların sonsuz yükselişte olduğu HDB yeniden koca piyasasında rekor seviyeler görülmüş, bu yıl 87 ofis yaklaşık 1 milyon Singapur dolarına (kısaca 8,2 milyon TL) satılmıştı.

Öte yandan hükümet, Rocor ve Bukit Timah kabil yapım projelerinin pahal olduğu merkezi bölgelerdeki HDB konutlarının erdemli fiyattan satılmaması ve bütçe bakımından dahah ulaşılabilir olması için ekimde “prime location housing” (eke yerlerde bölük”) uygulamasını başlatmıştı. Bu aplikasyon kapsamında evlerini HDB sisteminden satın alıp baştan başkasına feda etmek isteyenlerin mülklerinde yer beş altı 10 sene güçlenmiş olması şartı getirilmişti.

Antrparantez satışlardan oran vasıtasıyla yapılacak kesintilerin miktarı artırılmış, evlerin 35 yaş üstü bekar kişilere satılması yasaklanmış ve familya benzeri aileye satılacaksa sunma beş altı ayrımsız kişinin Singapur vatandaşı olması şart koşulmuştu. Buna eklenmiş olarak evi satın alacak ailenin toplam maaş gelirinin 14 bin Singapur dolarını (kısaca 130 bin TL) geçmemesi kuralı da getirilmişti.

“Gelişigüzel şeyi özel sektöre bırakamayız”

Millî Kalkınma Bakanı Desmond Lee, bu kullanılmamış hane programına dair açıklamasında “Şayet gelişigüzel şeyi özel sektör piyasasına bırakırsanız, bu frapan bölgeler baş döndürücü fiyatlı ve yalnız maddi durumu bol olanların karşılayabildiği yerlere dönüşür” demişti.

Öte yandan Singapur merkezli stratejik siyaset müzakere firması BowerGroupAsia’nın direktörü Nydia Ngiow, çoğu yurttaşın aile sahibi tevessül etmek istediğini fakat ev sayısının yetersizliği ve fiyatlardaki fır dolayısıyla bu talebin bedel bulmasının anbean zorlaştığını belirtti. Ngiow, bu duruma engelleme edilmemesi halinde “erk partisine müteveccih mufassal sürekli ayrımsız kızgınlığa dönüşebileceğini” söylüyor.

Amme konutlarından kendine ev almayı düşündüğünü fakat özellikle Kovid-19’la gelişigüzel bu planının güzel zorlaştığını anlatan Alex Ting üstelik Ngiow’un görüşüne katılıyor.

25 yaşındaki bankacı, konut sorunu ve fahiş fiyatların, 1954’te kurulan ve 1959’daki seçimleri kazanarak bugüne kadar iktidardaki yerini esirgeyici Umum Hareket Partisi’hangi fikir kaybettirebileceğini ifade ediyor. Dinç seçmenlerin durumdan memnuniyetsizliğini iktidara destek vermekten vazgeçerek gösterebileceğini belirten Ting, “Singapur’üstelik gerçekleştirebileceğimiz yegâne protesto şekli muhalefete oy çevirmek” diyor.

İrlanda’dahi milyar euroluk bütçeler oluşturuldu

İrlanda’daki konut sorununun ana nedenlerinden biri, 2008 sonrasında ülkede yaşanan bankacılık krizi ve 2010’birlikte gerçekleşen gayrimenkul krizi. 2000-2007 arasında düzenli şekilde artan basamak fiyatlarının 2010’un ikinci çeyreğinde 2007’ye kıyasla yüzdelik 35 düşmesiyle oluşan krizin etkileri zaman inşaat ve bankacılık sektöründe bibi hissediliyor.

Yeryüzü-temenni dengesizliğinin getirdiği mesail pandeminin özellikle ülkedeki inşaat sektöründe yarattığı konuşu krizle birleşince İrlanda kendini yeniden dokunaklı bir yurt krizinin içinde buldu.

Bu format geçen yıl planlı umumi seçimlere bile yansıdı. Oylarını tepeden inme şekilde yüzdelik 10 oranında artırıp, 1923’ten beri yeryüzü iyi sonuçlarını elde eden ve Fine Gael ile Fianna Fail kadar biçim sıhhatli partilerin avantaj kurduğu parlamentoda şanlı aynı zafer kazanan Sinn Féin, seçme kampanyasında ülkedeki hane sorunu ve kira artışlarıyla ilişkin politikalarıyla ön plana çıkmıştı.
İrlanda Cumhuriyet Altını Ordusu’nun (IRA) politik kanadı namına da görülen, milliyetsever sol çizgideki Sinn Féin’dan parlamentoya giren Claire Kerrane, partisinin seçimlerdeki başarısını bu sorunlara çözüm teksir vaadine borçlu olduklarını söylüyor.

“Seçmenin gündemi ev”

29 yaşındaki mebus, “Basamak, seçimde kesinlikle kilit öneme cemaat konulardan biriydi ve bence bu alandaki politikalarımız ve azmimiz seçim başarımızda heybetli cila oynadı” diyor.

Mütezayit sülale fiyatları karşısında tılsım alacaklarını vaat fail Sinn Fein, bütçeye akla yatkın 100 bin konutun nesir edilmesini, pandemide uygulanan icar artışı ve kiracıyı evden tarh yasaklarının baştan yürürlüğe konmasını ve bankaların mortgagelar amacıyla alacağı nema oranının kanunla sınırlandırılmasını arzu etmişti.

Irish Times Ipsos MRBI’ın düzenlediği Haziran 2021 anketinde, Sinn Fein’ın değişik partilere kıyasla yüzdelik 31 düşünce oranıyla önde olduğu ortaya çıkmıştı. Ayrıca tıpkı ahir seçimlerde görüş kararını belirleyecek bildirme yetişkin etkenin karı fiyatları olduğunu söyleyen seçmenlerin oranıysa yüzdelik 21 kendisine belirlenmişti. Sağlık, bu kategoride yüzdelik 25’le karı fiyatını geçen bir tane ruzname başlığı olmuştu.

“20 bilyon euro bütçe”

Ortak Yönetim hükümeti da 2 Eylül’üstelik tıpkı konut planı açıklamıştı. Buna göre bütçeye akıllıca konutların inşası için 5 yıl süresince toplamda 20 milyar euro (kestirmece 290 bilyon TL) bütçe ayrılacağı bildirilmişti. Programın açıklamasında bu projenin bugüne dek hane alanında yapılan yeryüzü nazik yatırım olduğu müstahkem, ati 10 sene zarfında kiralık ve satılık 300 bin ocak nesir edileceği bildirilmişti. Buna bakarak yılda ortalama 33 bin familya inşa edilmesi, 2030’daysa bu rakamın 40 bine çıkarılması hedefleniyor.

İrlanda Başbakanı Micheál Martin, karara ilişik açıklamasında konut sorununda ciddi noktaya gelindiğini belirterek “Eğer bu zorluğun büyüklüğünü fark edip eskiden harekete geçmezsek, ülkemiz için hayli dengesizleştirici bir güçlük yaratabilir” demişti.

Güney Kore’de bölük fiyatlarına engelleme

Güney Kore’de ev fiyatları bu yılın ilk 9 ayında kestirmece yüzdelik 12 artma gösterdi. Bu devlet akıbet 15 yılda tanıdık sunma nazik artım olurken, ev piyasasının genişlik etkili olduğu 2001 ve 2006’daki 9,87 ve yüzdelik 11,6’lık artışları üstelik geride bıraktı.

1997-1998 Asya finansal krizinin ardından toparlanmaya müteharrik ülkede 2001’üstelik millî vecibe ve avarelik yoğun derecede artmıştı. Bunun üzerine Güney Kore Format Bankası emare ürem oranlarını düşürme kararı almıştı. Bu da vecibe vermede düşük Nema oranları ve yüksek likiditeyle birleşince göz fiyatlarında artışa hastalık olmuştu. 2006’daysa başkent Seul ve civarındaki eskimemiş şehirleşme alanları ve yapım çalışmalarındaki artış, ofis fiyatlarının ciddi şekilde yükselmesine defa açmıştı.

Cenup Kore İstatistik ofisinin verilerine göre Seul ve Gyeonggi bölgesindeki nüfusun yüzde 80’i apartmanlarda yaşıyor. Seul ve ön bölgelerdeki ofis fiyatlarındaysa bu yıl ocak-eylül arası dönemde 20,88 oranında artım yaşandı.

“Bölük, tekaütlük yatırımı yerine görülüyor”

Öte yandan ülkede bölük piyasası, emekliliğe dönük yetişkin yatırım kaynaklarından biri olarak da görülüyor.

Cenup Kore merkezli mal hizmeti şirketi NH Investment & Securities’mağara Tafsilatlı Dirim Araştırmaları Enstitüsü’nden Park Yeri Jin, ülkedeki basamak halkı varlıklarının az daha yüzde 75’inin gayrimenkul alanında olduğunu, bu oranın sair mütekâmil ülkelerde ortalama yüzde 50’nin altında seyrettiğini bildiriyor.

Ülkedeki 65 yaş üstü nüfusun tahminî yüzde 40’ının izafi verimsiz olması, deli dolu konut piyasasında emekliliğe çevrik yatırımların en esas sebeplerinden biri.

Güney Kore Cumhur Reisi Moon Jae-in, hane sorununu kontrol altına kabul etmek amacıyla 2019’de eşit sınırlaması uygulamasını yürürlüğe koymuştu. Buna göre özel sektör marifetiyle yeni düz yazı edilecek apartmanlardaki dairelerin mir ve kiralama fiyatlarına sınırlama getirilmişti. Fakat bu gelişmemiş devamlı benzeri rahatlama sağlasa dahi ayrıntılı vadede küsurat konut fiyatlarının düşürülmesinde etken olmamıştı.

“Jeonse sistemi”

Ülkede muteber ve “jeonse” adı sunulan kaparo sistemliyle ait birlikte aranjman yapılmıştı. Bu sistemde müstecir, seçkin kamer icar vermek namına evin değerinin tahminî yüzdelik 60-70 kadarını bir tane seferde kaparo namına aile sahibine ödeyip, evde iki sene kalma hakkı kazanıyor. Kesim bittikten sonraları de familya sahibi kiracıya paranın tamamını dümbelek veriyor. Bütün hele Seul’de hoşgörülü yerine kullanılıyor. 2020’nin geçmiş yarısında mahiye icar ödeme düzeniyle imzalanan sözleşmelerin sayısı 460 binken, ayrımsız dönemde 670 bin modül jeonse sözleşmesi yapılmıştı.

Hükümetin 2020’da getirdiği ayrımsız uygulamayla kiracılara jeonse sözleşmelerini iki yıl elan uzatabilme hakkı şöhretli, eskimemiş yapılacak sözleşmede ocak sahibinin getirebileceği denk artışı de yüzde 5’le sınırlanmıştı. Fakat bu aplikasyon üstelik aile sahiplerinin evlerini satmasına ya üstelik jeonse sistemini kullanmadan mahiye isticar sistemine geçmesine hastalık olmuştu. Bunun üzerinde Seul’daki jeonse sözleşmelerinin sayısında düşüş yaşanmıştı.

Bölük sorununun hafifletilmesi için vergilerde da aranjman yapılmıştı. 2020’üstelik üç evet dahi henüz çok evi olan kişilerin ödeyeceği ev vergisi miktarı aralığı yüzde 1,2-6 yerine belirlenmişti. Bu meyan 2018’bile yüzdelik 0,6-3,2 şeklindeydi.

Ayrıca ülkenin büyüyen hane halkı borcunun frenlenmesi için bankaların vereceği mortgage kredileri üstelik sıkı denetim altına münfail, 1,5 bilyon Cenup Kore wonu (kısaca 16 milyon TL) üstünde değere eş konutlar amacıyla mortgage yasaklanmıştı.

“Talebin azaltılması yerine sunu arttırmalı”

Columbia Üniversitesi ve Kore Iktisat Enstitüsü’nden Randall S. Jones, hane sorununun çözümü amacıyla anahtar ve talebi azaltmaktan artım arzın karşılanması gerektiğini vurguluyor.

Göz vergilerinde artışa gidilmesinin evet bile denetleme uygulamalarının sorunun çözümünde tam olamayacağını tamlayan iktisatçı, Moon yönetiminin bu adımları gücük süre zarfında hayata geçirmesinin uzun vadeli yatırımcılar üzere belirsizlik yarattığını bile ifade ediyor.

2 milyon yeni familya sözü

2021’bile hükümet esasen buna yönelik adımlar attı. Şubatta Toprak, Enfrastrüktür ve Iblağ Bakanlığı, 2025’e büyüklüğünde 1,27 milyon yıpranmamış eş düz yazı edileceğini söylemişti.

Nezaret gene bir dönemde yaptığı benzeri eksantrik açıklamadaysa bu projeye 616 bini Seul şehrinde ve burayı çevreleyen Gyeonggi bölgesinde olacak şekilde toplamda 836 bin karı henüz eklediklerini açıklamıştı.

Böylece 2025’e büyüklüğünde nesir edileceği bildirilen hane sayısı 2 milyonu geçmişti.

“Pişmanım, çıktı çabalamalıydık”

Öte yandan şimdiye büyüklüğünde yürürlüğe konan uygulamalar ülkedeki ağır konut krizini daha hafifletemedi.

22 Son Teşrin’üstelik bölüt yalınlık bire bir soru karşılık oturumunda Moon, konut sorununu çözemediği ve gençlerin sülale sahibi olmasını sağlayamadığı için nedamet duyduğunu itiraf etmişti.
Moon, “Birkaç nöbet ev sorunuyla ilgili bozukluk dilemiştim ancak demin geriye bakınca, hele da ev arzı alanında az buçuk henüz çabalasak daha dolgunca olurdu diye düşünüyorum” demişti. Cumhur Reisi, “gençlerin ve yıpranmamış evlilerin sülale sahibi olma fırsatı yakalayamamasının kırıcı olduğunu” belirtmişti.

Pandemi zımnında iki yıl sonra ilk defa düzenlenen halka çıplak buluşmada Moon, göz sorununa ilişkin icraat “henüz er dönemde gerçekleştirilseydi, sorunun çözümü açısından daha hayır olurdu” ifadelerini birlikte kullanmıştı.

Almanya’birlikte el faziletkâr kiralar dolayısıyla ayaklandı

Almanya’da bile etraflı süredir ev sorunu yaşanıyor.

Hele hükûmet merkezi Berlin tutmak üzere değişik bölgeleri etkileyen icar ve konut fiyatlarına yönelik 2015’te “kira freni” (die Mietpreisbremse) sistemi uygulanmıştı. Dönemin Türe Bakanı Heiko Maas’ın açıkladığı kararda, kullanılmamış kiralık dairelerin fiyatlarının eyaletler vasıtasıyla belirlenen lehçe kira ortalamasını sunma fazla yüzdelik 10 oranında aşacak şekilde düzenlenmesi öngörülmüştü.

Bu uygulamanın hem ferah hem üstelik acı sonuçları olmuştu. 2015-2017 beyninde Berlin’in merkezindeki bölgelerde kiralar az daha yüzdelik 10 artmıştı. Kira freni uygulamasından önceyse bu artım yüzde 1-2 civarındaydı.
Buna rağmen Alman Ekonomi Araştırı Enstitüsü’nün yayımladığı benzeri çalışmaya bakarak icar freni uygulaması yalnızca muayyen bölgelerde ve belirli şartlar altında muvaffakiyetli olmuştu. Bu çalışmada icar freni uygulamasının, daha başlangıçta aheste kira artışları yaşanan bölgelerde işe üstünlük sonuçlar verdiği belirtilmişti. Araştırmada uygulamanın Münih ve Berlin’in anlaşılan bölgelerinde etkin olurken, Hamburg’dahi istenen neticelerin alınamadığı anlatım edilmişti. Mavera yandan çalışmada icar freni uygulamasının arkası sıra umumi anlamda kiralarda yavaş bire bir düşüş yaşanmadığı bile vurgulanmıştı.

Şubat 2020’deyse Berlin eyalet yönetimi bir “tavan kira” (der Mietendeckel) uygulaması getirmişti. Buna bakarak kiralar 5 yıl süresince Haziran 2019’daki oranlarda sabitlenmiş, kullanılmamış kiraların birlikte bu seviyenin üzerinde belirlenmesi yasaklanmıştı. Fakat Özgür Demokrat Fırka ve o periyot iktidardaki Hıristiyan Demokrat Öğür uygulamaya reaksiyon göstererek yasayı mahkemeye taşımıştı.

Bunun üzerine Almanya Efdal Mahkemesi, Mayıs 2021’dahi eyalet yönetiminin hakeza aynı aplikasyon üzere yetkisi bulunmadığını açıklayarak kararı halel etmişti. Mahkeme kararında ülkede umumi adına icar freni sisteminin uygulandığı, eyalet yönetiminin kendine özgü aynı uygulamaya gidemeyeceği belirtilmişti.

“Kira çılgınlığını durdurun”

Kararın ardından tahminî 2 bin 500 kişinin katıldığı tıpkısı protesto düzenlenmiş, “Icar çılgınlığını durdurun” yazılmış pankartlar haiz göstericiler duruşma kararına ve kalan kiralara aksülamel göstermişti.

Eylüldeyse genel seçimlerle gelişigüzel Berlin’de konutların kamulaştırılmasına yönelik bağlayıcı olmayan bir halk oylaması düzenlenmişti. Hem yerel yönetim hem üstelik dev yurt şirketleri üzerinde sıklet oluşturması öngörülen referandumda seçmenlerin kısaca yüzde 56,4’ü “Evet”, yüzde 39’uysa “Yarayışlı” oyu kullanmıştı.

Dönemin Berlin Belediye Reisi Michael Mueller, arama altına alınamayan icar artışlarıyla ilgilendiren “Kat fiyatlarını karşılayamadıkları amacıyla toplumun gâh kesimlerinin, şehrimizin bazen bölgelerinin dışında kaldığını görüyoruz. Buut Londra, Paris ve Roma’de hakeza. Maatteessüf bundan sonra günden günde Berlin’bile üstelik aynısı yaşanıyor” demişti.

“Net uygulamalar getirilmeli”

Berlin Kiracılar Derneği (Berliner Mieterverein) Direktörü Reiner Wild, icar denetiminin artırılması gerektiğini belirterek “Bakir inşaatlar, gelişigüzel yıl kaybedilen bütçeye makul konutların yerini tutamaz. Bu yüzden halk değiştiren kiraların denetimine dair kesin uygulamaların olması haddinden fazla yetişkin” diyor.

Kar amacı gütmeyen araştırı kuruluşu Hans Böckler Vakfı’nın bir araştırmasına göre Almanya’daki şehirlerin kısaca yüzdelik 92’sinde düşük gelir seviyesindeki kiracıların yüzdelik 30 elan aşkın icar gideri bulunduğu belirtildi. Erdemli gelir grubundaki kişilerdeyse bu devlet yüzde 12 civarında.
Çalışmada, “Değişen kiralar nedeniyle, hane sorunu sadece şehirlerdeki sosyal adaletsizliğin aynı ifadesi değil, bizatihi bu sorunu oluşturan unsurlardan biri” ifadelerine de vadi verildi.

Hükümetin ve eyalet yetkililerinin yürürlüğe koyduğu değişik uygulamalara rağmen ülkedeki konut sorunu henüz çözülemedi.

ESIR’de göz fiyatlarındaki çoğalma Nazik Buhran’dakini geçti

1929-1933’da yaşanan Iri Buhran’dan ahir arz tehlikeli kazançlı krizlerden ÇAKER’de 2005-2007 yurt balonunda basamak fiyatlarında kaydedilen yeryüzü nazik yükseliş yüzde 14,4 oranındaydı. Ancak kâin ev fiyatı artışlarında bu rekor yüzdelik 19,9’la nisanda çoktan aşıldı dahi. Zımnında uzmanlar, ÇAKER’üstelik baştan yoğun sonuçlar doğuracak tıpkı gayrimenkul balonunun oluşmasından endişeleniyor.

Kar amacı gütmeyen ticaret birliği Millî Ofis Birliği (National Apartment Association – NAA) Başkanı Robert Pinnegar, gidişatın bitmeme edebileceğini söyleyerek “Kiralarda önümüzdeki 12-18 ay içre gine artma göreceğimizi düşünüyorum” diyor.

“Bağımsız Milletvekili konuta kâm arttı”

Ülkede hele mutlak bölük ve elan hasis şehirlerdeki dairelere temenni yoğun şekilde artmış durumda. Bilim şirketi ColeLogic’te kayran düz istatistiklere bakarak bu yıl mutlak konutların kira fiyatlarında 15 yılın yer çabuk yükselişi kaydedildi.

Arizona eyaletinin başkenti Phoenix’te kiralarda geçen sene yüzdelik 10’un üzerinde artma yaşandı. Yükselen fiyatların kaydedildiği değişik kentler arasında Idaho’daki Boise, Kaliforniya’daki Riverside ve Stockton, Washington’daki Spokane ve Nevada’daki Las Vegas dahi bulunuyor.

Öte yandan ülkedeki şişman firmalar birlikte basamak sektöründeki faziletli irade ve düşük arzın farkında. New York merkezli envestisman bankası ve finansal hizmetler şirketi JP Morgan, müstakil konutlara odaklanan gayrimenkul yatırımı tröstü American Homes 4 Rent’le, anlaşarak 625 milyonluk özsermayeyle 2 bin 500 mutlak ev yapmak üzere konvansiyon imzalamıştı.

Yatırım şirketi Blackstone üstelik kestirmece 17 bin kiralık konutu yönetmen taşınmazlar şirketi Home Partners of America’yı temmuzda 6 bilyon dolara (tahminî 72,3 milyar TL) satın almıştı.

Akıbet 10 yıldır ABD hane sektöründe gelişen tıpkı düz olan kiralık mutlak basamak inşaatında bile bu sene okkalı tıpkı çoğalma oldu. ABD Isim Tadat Bürosu’nun kullanılmamış bölük inşaatlarına dair 4 mahiye raporunda, 2021’mağara üçüncü çeyreğinde 16 bin kiralık özgür familya inşaatına başlandığı bildirildi. Bu sonuç 10 yıldır kaydedilen arz erdemli cirim.

ÇAKER Ulusal Müteahhitler Birliği’nden (National Association of Home Builders) ev ekonomisi uzmanı Robert Dietz, kiralık müstakil basamak sektörünün genel mutlak bölük sektörünün yüzde 5’lik bire bir kısmını oluşturduğunu, buna karşın bahis konusu artışın, tıpkı açıdan dahi basamak piyasasında çoğu kişinin ev sahibi olma ihtimalinin ortadan kalkmasından kaynaklandığını belirtiyor.

“Karı sahibi olmakta sunu çokça zorlanan itilaf Y kuşağı”

Ülkenin bildirme şişman nüfusunu oluşturan Y kuşağı (1981-1998 doğumlular), yüzde 42’lik nazaran şu anda bildirme beş altı eş sahibi olan geçim. X kuşağının (1965-1980 doğumlular) yüzde 48’i karı sahibiyken, “Baby Boomers” olarak adlandırılan (1946-1964 doğumlular) kesimdeyse bu büyüklük yüzdelik 51 şeklinde.

Kar amacı gütmeyen ve KÖLE’deki konuşu basamak krizini yoklamak üzere 1974’te kurulan Ulusal Düşük Gelirli Hane Koalisyonu (National Low Income Housing Coalition), haftada 40 saat müteharrik ve minimum aylık alan benzeri kiracının iki odalı tıpkı daireyi karşılayamadığını bildiriyor.

BENDE Başkanı Joe Biden, eylülde hane sorununa dayalı atılacak adımlara ilişkin aynı program açıklamıştı. Buna göre gelecek üç yıl süresince satılık ve kiralık 100 bin eş nesir edileceği duyurulmuştu.

Fakat ESIR’birlikte kronik ayrımsız hane yetersizliği sorunu var. Federal Sülale Kredisi Mortgage Şirketi’nin (Freddie Mac) rakamlarına göre ülkede 3,8 milyon, Ulusal Emlakçılar Birliği’hangi göreyse 6,8 milyon büyüklüğünde ev eksiği bulunuyor.

Biden’ın 1,8 trilyon dolarlık bindi paketi

Öte yandan Biden hükümetinin tartışma yaratan 3,5 trilyon dolarlık (yaklaşık 45 trilyon TL) sosyal gider paketi, görüşmeler böylece yaklaşık 1,8 trilyon dolara (tahminî 23 trilyon TL) indirilerek ÇAKER Temsilciler Meclisi vasıtasıyla kasımda akseptans edilmişti.

Paket kapsamında milyonlarca kişiye istihdam sağlanması, gelişim gücüne katılımın artırılması, uzun vadeli büyümenin isteklendirme edilmesi ve ülkenin bozulmamış enerji hedeflerini gerçekleştirmesini sağlaması amaçlanıyor. MEMLUK Kurultay Bütçe Ofisi’yse (Congressional Budget Office) paketin 2022-2031 döneminde federal bütçe açığında 367 bilyon dolarlık (tahminî 4,7 trilyon TL) artışa illet olacağı tahmininde bulunmuştu. Fakat paketteki algı düzenlemeleriyle 10 yılda bütün 2 trilyon dolara (kestirmece 25,6 trilyon TL) andıran idrak geliri elde edilmesi de hedefleniyor.

3D yazıcıdan sâdır evler

Paket kapsamında düşük gelirli geçim amacıyla bütçeye akıllıca kiralık ev düz yazı edilmesi için 25 milyar dolar (tahminî 320 bilyon TL) ayrılacak. Yüzbinlerce aileye kira yardımı yapılması ve amme konutlarının inşası amacıyla de 65 milyar dolar (kestirmece 835 milyar TL) sağlanacak. Ayrıca yeniden yeterli kaynakları yoksuz bölgelerde yaşayanlara basamak alımlarında pey akçesi desteği amacıyla 24 milyar dolar (tahminî 310 milyar TL) verilecek.

Mavera yandan KÖLE’üstelik göz sorununa daha üretken analizör da sunuluyor. Teksas eyaletindeki ICON şirketi, 3D edip teknolojisini kullanarak 100 adet yegâne bükülmüş müstakil eş nesir etmeyi planlıyor.

Firma elan hep maliyete dayalı vukuf paylaşmasa da 3D yazıcıyla inşaat temelde henüz birkaç umum işçiliği gerektireceğinden konutların fiyatlarının daha uygun olması bekleniyor. Seneye başlaması öngörülen proje kapsamında, benzeri lüp yapılması yaklaşık tıpkısı hafta sürecek ve çatılar tamamen çağ enerjisi sistemiyle donatılacak.

“Ana sorun ev inşasında değil ihtişam desteğinin eksikliğinde”

Fakat henüz fazla bölük nesir edilmesinin temelde biricik başına bu sorunu çözebileceğine dayalı yaklaşımı eleştirenler bile var. Kansas Üniversitesi Site Planlama bölümünden Profesör Kirk McClure ve New School Üniversitesi Kent Politikası bölümünden Müderris Alex Schwartz, kaleme aldıkları benzeri yazıda, ülkedeki milyonlarca kişinin piyasada bulunan evleri karşılayabilecek gelire erbap olmadığını belirtiyor.

Yazıda paylaşılan verilere bakarak ülkede kirada oturan ve gelirlerinin yeryüzü az yarısını konuta dayalı harcamalara verenlerin az daha üçte ikisi yılda 20 bin dolardan (tahminî 260 bin TL) az kazanıyor. Bu tutar, üç nefis tıpkı familya amacıyla belirlenen açlık sınırının bile altında.

Basamak sorununa en müspet çözümün cesamet destekli basamak yardımları olduğunu belirten McClure ve Schwartz, Biden’ın toplumsal masraf paketinde halihazırda ölçülü bu programa verilecek bütçe desteğinin artırıldığını ancak bunun tekrar da milyonlarca kişinin evsiz kalmasını engelleyemeyeceğini savunuyor.

Arjantin’da 10 milyon can ev sorunundan mustarip

Yıllık enflasyonun pandemiyle alay malay yüzdelik 50’nin konusunda çıktığı Arjantin’birlikte ev krizi kronikleşen sorunlardan biri. KÖLE merkezli sivil toplum kuruluşu Habitat for Humanity’e göre 45 milyonu aşkın nüfusu bulunan ülkede 10 milyon gönül, yani nüfusun neredeyse yüzde 20’si bölük sorunu yaşıyor.

Arjantin Azamet Başkanı Alberto Ángel Fernández, güzeşte sene tıpkısı süreliğine evden çıkarmaları ve icar artışlarını engelleyecek aynı aplikasyon yürürlüğe koymuş ancak bu etraflı vadede sorunun çözümü üzere etkili olmamıştı.

Fernández hükümetinin henüz bilahare çıkardığı kanunsa kiracıların korunmasını amaçlıyordu. Eskimemiş kanun kapsamında iki almanak icar sözleşmelerinin süresi üç yıl adına güncellendi. Ayrıca kiralar ocak sahipleri marifetiyle değil, ikinci ve üçüncü yılda kiraların hangi kadar yükselebileceğini belirleyen ve Suret Bankası marifetiyle oluşturulmuş endekse göre ilan edilecek.

Mavera yandan kanunla birlikte endeks dahilindeki belgisiz artışlara karşı gâh ev sahipleri ercecik fiyatları baş döndürücü şekilde yükseltirken, diğerleri üstelik ilanları kaldırdı. Pandeminin ilk döneminde uygulanan icar saptama ve kiracı çıkarma uygulamalarıysa kiralık sülale piyasasının güzelce daralmasına sebep oldu.

Buenos Aires’te kiralık aile ilanları azaldı

2019’daki ortalamaya nazaran bu yıl başşehir Buenos Aires’teki kiralık eş ilanlarının sayısı yüzde 12 azaldı.

Buenos Aires bölgesinin eski valisi Maria Eugenia Vidal, uygulamanın “dolgunca niyetli olduğunu fakat durumu hem mal sahipleri hem dahi kiracılar amacıyla henüz bile kötüleştirdiğini” söylemişti.

Bölük sorunuyla gelişigüzel ülkede tedricen derinleşen ekonomik kriz kasımda planlı parlamento seçimlerine de yansımıştı.

Basamak sorunuyla birlikte ülkede tedricen derinleşen ekonomik kriz kasımda düzenlenen parlamento seçimlerine üstelik yansıdı. Seçimler sonucunda ülkede Peronizmin temsilcisi Todos ittifakı, Senato’daki çoğunluğu yitirdi. Sonunda 1983’ten bu yana ilk defa Peronizm, Senato’de üstünlüğü kaybetmiş oldu.

“Ebeveynlerimiz kabilinden eş sahibi olamayacağız”

Ülkedeki hane sorununun yeryüzü aşkın hissedildiği şehirlerden Buenos Aires’mağara merkezinde hararetli Lucia Cholakian, partneriyle alay malay oturduğu eve verdiği kira ve fatura giderlerinin, gelirinin yüzde 40’ına balya geldiğini söylüyor.

28 yaşındaki akademisyen, “Ebeveynlerimiz kabil, öz evimize cemaat olma hayaliyle gelecek planları yapamayacağız” diyor. Cholakian, Fernández hükümetinin kira uygulamasının detone olduğunu belirtse bile kiracılara daha fazla doğruluk tanınmasını sağladığı amacıyla olumlu bir aşama olduğunu üstelik söyledi. Mavera yandan güre eğitimci, aile sahiplerini ve kiracıları kıygın etmeyecek stabil aynı uygulamaya gidilmesi gerektiğini belirtiyor.

“Arjantin belirsizliğin ülkesi” diyen Martin Tetaz ise Fernández hükümetinin basamak sorununa ait uygulamalarının ülkeyi elan dahi belirsizliğe sürüklediğini savunmuştu.

Hong Kong hane sıkıntısını inşaatla çözmeye çalışıyor

Dünyanın yer pahalı evlerinin düz aldığı Hong Kong’da hane sorunu süreğen bire bir sıkıntı. Kestirmece 7,5 milyonluk nefer, yönetsel bölgenin toplanmış alanının sadece kısaca 30’una oturmuş durumda. Hoşgörüsüz mütezayit yerlerdeyse ormanlık alanlar, bataklıklar, yeşil kuşak ve otopark alanları bulunuyor.

Hong Kong Mebde Yöneticisi Carrie Lam, onlarca yıldır uğraşılan hane sorununu halletmek amacıyla şehrin kuzeyinde ayrımsız metropol oluşturmayı düşündüklerini açıklamıştı.

Yıldız Metropol adı sunulan proje, Guandong ilindeki Shenzen şehri sınırına yakın ayrımsız noktada, 300 kilometrekarelik alana yapılacak.

Proje kapsamında metropolde, yarısından ilavesi sıfırdan düz yazı edilecek toplamda 926 bin bölük yapılması bekleniyor. Bölgedeki nüfusunsa kestirmece 2,5 milyon olacağı öngörülüyor.

Çin’mağara “Silikon Vadisi” adına da bildik Shenzen şehriyle yakınlığından ötürü Şimal Ana Şehir’ün aynı inovasyon ve teknoloji bölgesine dönüştürülmesi planlanırken, bu sayede kestirmece 650 bin kişilik istihdam yaratılacağı düşünülüyor.

“Bileşimli adalar” projesi çevrecilerden reaksiyon topladı

Hong Kong yönetimi 2019’bile birlikte ayrımsız “sentetik adalar” projesi açıklamıştı. Buna bakarak Lantau Adası açıklarında 2025’te inşa edilmesi planlanan sentetik adalarda 260 bin dairenin düzlük alacağı ve bunlardan yeryüzü bir iki yüzde 70’inin amme konutu olacağı bildirilmişti. Projenin 2032’da tamamlanması ve adalarda yerleşime başlanması planlanıyor.

Mavera yandan 624 milyar Hong Kong doları (kısaca 1 trilyon TL) maliyeti kâin proje, Greenpeace ve Dünya Doğayı Koruma Vakfı üzere çevreci sivil cemiyet kuruluşlarından reaksiyon görmüştü.

Çevreciler özellikle bölgede nesli tükenme tehlikesi altındaki gülgûn yunusların, inşaat projesi dolayısıyla kötülük görebileceğini belirtiyor.

Hong Kong, basamak krizi nedeniyle akıbet dönemde Çin hükümetinin baskısı altında. Çinli yetkililer, bölgedeki krizin sorumlusunun iri holdinglerin ve yurt şirketlerinin “inhisarcı davranışı” olduğunu savunuyor.​

Temmuzda Çin hükümeti Hong Kong’daki amiyane evlerin tamamının 2049’a kadar ortadan kaldırılmasına dair bire bir gaye belirlemişti. Buna karşın çok kısıtlı alana eş oldukça apartman dairelerinin yapımı sürüyor. Eylülde şehrin önde mevrut yapım firması Sun Hung Kai, Sai Kung bölgesinde 8,2 metrekareden başlayan ve yeryüzü büyüğü 26,3 metrekare boyutunda daireler nesir etmeye başlamıştı.

“Yurt baronları kazanabilir”

Ancak Hong Kong’daki ekonomik ev inşası girişimlerinin, Çin hükümetinin bölgedeki siyasal etkisini azaltmaya çalıştığı 4 büyük taşınmazlar şirketi olan Henderson, Sun Hung Kai Gayrimenkul, New World and CK Asset’ın işine yarayabileceği da düşünülüyor.

Göz alacaklar dikkat! 42 bin TL’ye kadar bindi veriliyor…

 

İngiltere’bile ev piyasası durulmuyor

 

Müteahhitlerden göz fiyatlarına ‘şevket arazili’ çözüm

 

Financial Times’a mütekellim Hong Kong merkezli Para şirketi Bocom International’dan taşınmazlar analisti Philip Tse, alelhusus Şimal Metropol projesinin tamamlanmasının 15-20 yıl sürebileceğini, bu tam göz fiyatlarının yapım yapılabilecek bulunan arazilerin kıtlığından dolayı artmaya bitmeme edeceğini, bunun de gayrimenkul şirketlerine daha yukardan bedel ita fırsatı sağlayacağını öne sürüyor.

Yarı resmi hatır kuruluşu Hong Kong ve Makao Çalışmaları Çin Birliği (Chinese Association of Hong Kong and Macau Studies) Direktörü Tian Feilong de “Hong Kong’daki taşınmazlar şirketlerinin baş döndürücü ve yasadışı tekeli ortadan kaldırılmalı ve içtimai hak gerçekleştirilmeli” değerlendirmesinde bulunuyor.

Burada meydan verdiğimiz ayrımlı ülkelerdeki durumdan üstelik anlaşılacağı kabilinden ev sorunu güdük vadede çözülebilecek kabilinden görünmüyor. Gayrimenkul piyasalarında yürürlüğe konan türlü icraat, geliştirilen projeler ve getirilen sınırlandırmalar, genellikle siyasal menfaat çatışmaları ve pandeminin konuşu gidişatı öngörülemez kılması nedeniyle aracısız çözüm üretmekten uzak. Barınma sorunu rastgele geçen dönem derinleşirken, çokça elan şişman tıpkısı kazançlı krizin önlenmesi üzere gelecekte hem domestik hem bile global ölçekte adımlar atılması gerekiyor.