Karabük’ün Safranbolu ilçesindeki “Yemeniciler Arastası”nda mütezayit tek çelgi ustası Erhan Başkaya, 42 yıldır sürdürdüğü mesleğini neşelendirmek için direniyor.
Esnafın ürettiği detone pabuçların “yadırganan olsun” diyerek dama atılmasıyla “pabucu dama atıldı” deyiminin ortaya çıktığı rivayet edilen Yemeniciler Arastası’nda, 361 yıl önce kurulan 48 dükkandan elden biri ayakta kaldı.
Osmanlı döneminde ordunun başmak ihtiyacını karşılayan tarihi çarşıda 1980’birlikte çırak adına işe başlayan 55 yaşındaki Erhan Başkaya, unutulmaya beniz markajcı mesleğini yegâne başına sürdürüyor.
Tarih süresince Türklerle gelişigüzel Asya ve Avrupa’ya yayılan, terleme ve karine yapmayan yemenilerin üstünde, altında ve astarında kap kullanan Başkaya, dikişlerini üstelik elde yegâne yegâne işliyor.
“Halas Savaşı’nda orduya ayakkabılar buradan gitmiş”
Erhan Başkaya, AA muhabirine, 1978-1979’birlikte büyüklerinin tavsiyesiyle çelgi işine başladığını belirterek, zaman Türkiye’üstelik mahdut, Safranbolu’da ise tek çelgi ustası olduğunu söyledi.
Tarihi ayrımsız çarşıda 42 yıldır çalıştığını, buradaki 48 yemeni dükkanından takkadak kendisininkinin ayakta kaldığını anlatan Başkaya, “İşimi isteyerek yapıyorum. çıktı üstelik gücüm yettiği kadar bitmeme ettireceğim. Tarihi çarşıdaki 48 dükkandan 47’si tafsilatlı yıllar yemeni işi yapmış. Beyninde ayrımsız loncası var. Halas Savaşı’nda orduya ayakkabılar buradan gitmiş.” diye niteleyerek konuştu.
“Pabucu dama atıldı” deyimine değinen Başkaya, şunları kaydetti:
“Ego benzeri yemeni yapınca çevrimli olamıyorum. Bilcümle ustalar toplanıyor, yaptığın çelgi beğenilirse sen mahirane oluyorsun. Beğenilmezse ve kusurlu nişane çıkarsa evvel uyarılıyorsun, üçüncü uyarıdan sonradan yaptığın pabucu dama atıyorlar. ‘Pabucu dama atıldı’ deyimi Safranbolu’dan çıkmıştır. Dışlanıyorsun, loncaya yani kahveye dahi giremiyorsun. İşini düzeltip yine girebiliyorsun.”
“Bu mesleği öldürmeyeceğiz”
Başkaya, yaptığı yemenilerin özelliklerinden bahsederek, “Yemeninin tabanı camız derisi, üstü kocabaş hayvan ve astarı tutturuk derisi. Dikişleri elde yapılıyor. Suyu mas özelliği nedeniyle asla emare ve terleme yapmaz. Kışın hamam, literatür serin tutar. Hastalıklardan korur.” ifadelerini kullandı.
Mesleğini geleceğe yısa etmek istediğini dile getiren Başkaya, “Bu mesleği öldürmeyeceğiz. Kardeşim var, yeğenim var, bu yaz başlayacaklar. Kuşaktan kuşağa devam ettireceğiz, bitirmeyeceğiz bu işi.” dedi.
