Çiçek aşısı, taklitçi çiçeğine karşı yüzde 85 koruyor

Maymun çiçeği hastalığının habercisi olan belirtilere yenileri eklendi

Doç. Dr. Tuğba Soluk:

“İnsandan insana çok yalınç bulaşmıyor”

“Züğürt kişilerin kullandığı havlu ve çarşaf kabil kuma kullanılan eşyalar taklitçi çiçeğini yayabiliyor”

“Ancak akıbet bildirilen vakalarda gâh değişikliklerin olduğunu, ateşi ve ak kan bezlerinde şişmesi olmayan ya da cilt lezyonları elan önceki aşina seyrinden ayrımlı adına gelişim gösteren hastalar görüldü”

DENİZLİ – Korona pandemisinin etkileri bitmeden ortaya çıkan maymun çiçeği virüsü, kamu dünyada yayılmaya devam ediyor. İnsandan insana bayağı bulaşmayan hastalığın eskimemiş belirtilerinin tayin edildiğini kaydeden Doç. Dr. Tuğba Sarı, “Çiçek aşısı maymun çiçeği hastalığına alın esirgeme sağlıyor. Alelhusus 1980 yılından evvel bu çiçek aşısıyla aşılananların yüzdelik 85’nin bu hastalığa karşı korunduğunu biliyoruz” dedi.

Taklitçi çiçeği virüsü, Türkiye karışma almak için bir nice ülkede görülmeye bitmeme ediyor. Uzmanlar enfekte kişinin sekresyonları ile detaylı sürekli andıran temas ve kap lezyonları vasıtasıyla bulaşan maymun çiçeği hastalığının yayılma potansiyelinin olduğunu belirtiyor. Türkiye’de tayin edilen fenomen sayısı 5’e yükselirken, mütezayit hikâye sayıları zımnında kâh ülkelerde ‘acil buut’ car edildi. Afrika’de yıllardır tanıdık ve şu anda ilkin Avrupa almak üzere ve birçok ülkede etkisini sürdüren primat çiçeği virüsü tespit edilen evvel hastalardan değişik namına serencam dönemde bakir belirtilerin ortaya çıktığını duyuruldu.

Hastalığın klinik adına, şiddetli, halsizlik, bezginlik, kafa ağrısı, ten döküntüleri ve kabarık lenf bezleri ile kendini gösterdiğini açıklayan Pamukkale Üniversitesi Hastanesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji KIŞI. Akademisyen Doç. Dr. Tuğba Sarı, primat çiçeğinin önceki olarak 1958 yılında laboratuvar hayvanlarında yapılan bire bir çalışmada belirleme edildiğini söyledi. Hastalığın bu nedenle primat çiçeği (monkeypox) olarak isimlendirildiğini ve insanlarda ilk defa 1970 yılında Afrika’da tanımlandığını tamlayan Doç. Dr. Zerrin, “Bugüne kadar Orta ve Batı Afrika’nın tropikal baran ormanlarında endemik kendisine görülen maymun çiçeğinde, Mayıs 2022’den itibaren hele Amerika ve Avrupa’üstelik başta tutmak için dünyanın bir nice ülkesinde vakalar bildirilerek, çokça erdemli sayrı sayılarına ulaşıldı. Şu an acun genelinde 28 bin 142, Türkiye’dahi ise 5 hastalanmış belirleme edildi. Bilindiği kabilinden hastalığın alışılagelen görüldüğü yerlerden değişik havza ve ülkelerde görülmeye başlaması dolayısıyla 23 Temmuz’dahi Acun Esenlik Örgütü evgin genişlik car etti. Müstevli veya pandemi yerinde ise daha ayrımlı. Covid-19’u emsal verecek olursak on binleri, yüzbinleri ve dünyanın cemi bölgelerini etkileyen benzeri durumdu. O nedenle bile pandemi ilan edildi. Bu hastalık amacıyla daha henüz pandemiden meze edemeyiz” dedi.

“İnsandan insana yalınç bulaşmıyor”

Afrika koşullarında taklitçi çiçeği virüsünün hayvanlardan insana bulaşmasının enfekte hayvanların çağ, gövde sıvıları, kap ve sümük doku lezyonlarıyla aracısız temasla veya ısırıkla meydana geldiğini kaydeden Doç. Dr. Zerrin, maymunlar ve insanların tesadüfi konak olduğunu savundu. Maymun çiçeğinin saf rezervuarının henüz tanımlanmadığını fakat kemirgenlerin balaban ölçüde kurum oynadığının düşünüldüğünü kaydeden Doç. Dr. Soluk, şöyle konuştu:

“Jale ve az pişmiş enfekte efsanevi etlerinin ve farklı hayvani ürünlerinin yenilmesi tıpkı riziko faktörü oluşturuyor. İnsandan insana bulaşması ise çok dümdüz olmuyor. Tutkun kişinin sekresyonlarıyla teferruatlı mütemadi yakın birlik, deri lezyonları ile direkt bütünlüğü çözülüm ten veya mukozalarla (ayn, büyüklenme, munsap mukozaları kadar) irtibat ya üstelik mümasil zamanda cilt lezyonlarından kontamine olmuş nesnelerle andıran temas ile sirayet gerçekleşebiliyor. Bu şekildeki ilişki ise genel olarak bir evi paylaşan kişilerde, tutkun ortamlarda çokça tafsilatlı kesiksiz mümasil mesafede bulunanlarda ve enfekte kişiyle bağlantı fail afiyet çalışanlarında risk oluşturuyor. Literatüre eskimemiş yerine tutkun kişilerin çarşaflarını değiştirenler özellikle almak amacıyla keyif çalışanlarına bulaşın gerçekleştiği vakalar de girmiş durumda”

“Çiçek aşısı ile bu hastalığa alın esirgeme sağlıyor”

Enfekte anneden bebeğe eş eliyle bulaş sonucu yenidoğanda doğuştan maymun çiçeği hastalığı bulgularına rastlanabileceğine özen çekici Doç. Dr. Solgun; “Çiçek hastalığı, acun üzerinden ağız ağıza ortadan kaldırılana kadar uygulanmış olan çiçek aşıları, taklitçi çiçeği hastalığına karşı de koruma sağlamaktadır. Ülkemizde 1980 yılına büyüklüğünde çiçek aşısı rutin yerine uygulanmıştır. 1980 yılı öncesi doğumlular çiçek aşıları var ise taklitçi çiçeği hastalığına alın kısaca yüzdelik 85 oranında korunmaktadır. Çiçek hastalığına alın başlangıçta telkih yapıldığının göstergesi olarak ön branş dip kısmındaki aşılama izi kabul edilebilir. Bugün bundan sonra, çiçek aşıları klinik kullanıma sunulmuş durumda değildir. Modifiye edilmiş atenüe aşı virüsüne (Ankara suşu) dayalı yeni bir telkih, 2019’de maymun çiçeğinin önlenmesi amacı ile ESIR Azık ve İlaç Ajansı ve Avrupa İlaç Ajansından kullanma onayı almıştır. amma velakin aşılama kısıtlı kendisine ulaşılabilir durumdadır. Klinik kullanımı iki düze şeklindedir” şeklinde konuştu.

“Maymun çiçeğinin yeni belirtileri ortaya artık”

Primat çiçeği hastalığının cilt lezyonlarının, 1980 yılında dünya çapında yok edildiği car edilen çiçek hastalığına eş olduğunun altını çizen Doç. Dr. Zerrin, hastalığın ortaya çıkan yeni belirtileriyle ilgilendiren olarak şu bilgileri paylaştı:

“Hastalığın gurk süresi 21 güne büyüklüğünde uzayabiliyor. Şayet keleş ayrımsız ebat var ise 21 dönüş boyunca kendimizi klinik semptomlar açısından takip etmemiz gerekiyor. Primat çiçeği, çiçek hastalığından henüz beş altı bulaşıcı ve daha bir iki tehlikeli hastalığa hastalık oluyor. Klinik bulguları 2-4 hafta süren hastalığın dünyadaki ölüm oranı yüzde 3-6 adına belirleme edilmiş durumda. Kap lezyonları gövdeden feyiz beniz, branş ve bacaklarda derişme eğiliminde ve bir zamanda ağız içi, genital havza, göz, avuç ve bukanak tabanlarında da yaralar ortaya çıkabiliyor. Lezyonların sayısı ise elden beş altı skor ile birkaç bin adete büyüklüğünde değişebiliyor. Ancak akıbet bildirilen vakalarda ara sıra değişikliklerin olduğunu, ateşi ve ak kan bezlerinde şişmesi sıfır evet dahi deri lezyonları henüz geçmiş bilinen seyrinden farklı namına gelişim gösteren hastalar görüldü. Sunu yoğun canlı yaştaki erkeklerde tanıdık hastalık çocuklarda evet dahi daha ilk çiçek aşısı ile aşılanmış gelecek yaştaki kadınlarda birlikte ortaya çıkabiliyor”

Geliştirilen ara sıra antivirallerin kesin olmamakla birlikte maymun çiçeği hastalığında etkin olabileceğinin altını çizen Doç. Dr. Sarı, ana tedavinin ise semptomları hafifletmek, komplikasyonları vermek üzerine müesses, klinik hizmet ve destekleyici otama olduğunu sözlerine ekledi.