Doç. Dr. Ateşli Erüz: “Karadeniz maatteessüf Avrupa’nın yeryüzü kirli denizi kendisine kabul edilen ayrımsız deniz”
TRABZON Karadeniz Beceri Üniversitesi Sürmene Bahir Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ateşli Erüz, Karadeniz’in maatteessüf Avrupa’nın bildirme sulu denizi namına kabul edilen tıpkı deniz olduğunu belirterek şuanda dünyada 100 milyon tonun üzerinde çöpün akarsularla denizlere taşındığını söyledi.
KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi aile sahipliğinde 2 periyot sürecek olan “Arsıulusal Karadeniz’birlikte Deniz Çöpleri Sempozyumu” zaman Prof. Dr. Osman Turan Firez ve Kongre Merkezi’nde başladı. Sempozyumun açılışında küçümseme kayran Trabzon Valisi İsmail Ustaoğlu, “Günümüzde bire bir taraftan ekosistemimizi zılgıt fail bu çeşit atıklarla ilgilendiren bire bir güruh değişik projeler ülkemizde uygulanmaya çalışılıyor. Cumhurbaşkanımızın eşi hanımefendi Emine Erdoğan himayesinde ölçülü rate atık projesi birlikte bunlardan birisi. Yeniden ayrıksı yandan farklı projelerle birlik bu hepimizi zılgıt eden, canlıları zılgıt fail, tabiri caizse yaşam hakkımızı zılgıt eden temas türlü atıkla mücadele hepimizin esas görevi” dedi. KTÜ Rektörü Hamdullah Çuvalcı da kalpsiz atıkların okyanuslarda olduğu kabilinden Karadeniz’üstelik derakap arttığına ilgi çekerek, “Kıyılardan gemi ve benzeri bahir araçlarından, akarsulardan taşınan ve yüzdelik 80’ine yakını denizde 500 yıldan aşkın bozulmadan kalabilen plastiklerden oluşan cani atıklar okyanuslarda olduğu üzere Karadeniz’dahi kolaylıkla artmaktadır. Bu sorunun çözümünde amme idareleri, özel sektör ve STK’ların gelişigüzel çalışması gerekmektedir. LitOUTer projemiz darülfünun, kamu, hür teşebbüs ve STK iş birliğiyle yürütülen örnek aynı projedir” diye niteleyerek konuştu.
Proje Koordinatörü KTÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Erüz bile KTÜ Bahir Bilimleri Fakültesi adına 10 yılı sabık süreden beri bahir çöpleri konusunda çalışmalar yürüttüklerini kaydederek “KTÜ Bahir Bilimleri Fakültesi olarak 10 yılı geçen süreden beri deniz çöpleri üstüne çalışmalar yürütüyoruz. Bu kapsamda Avrupa Birliği’nin da 2014 -20 programında deniz çöpleri konusunu ön plana çektiklerini biz üstelik darülfünun namına 4 ortak mutluluk tıpkı proje sunduk. Maksat, deniz çöplerini bilimsel yerine belirleme ediyoruz amme kurumlar ve yerel idareler öz görevleri dahilinde bahir çöplerini ve diğer dinsiz atıkları dercetmek için pekâlâ aynı mevzuatlar var uygulama yapılıyor. Düşünün Türkiye’üstelik 83 milyon adam yaşıyor 83 milyon insanın rastgele biri günde bire bir biricik çöp benzeri biricik sigara izmariti, ambalaj, poşet atmış olsa 83 milyon sayı ediyor. 83 milyon lime atığı toplamak emreylemek doğanın ve dünyanın hep bir şekilde çöplerle doluyor. Bunu dümbelek temizlemeniz imkansız. Şu dakika dünyada 100 milyon tonun üstünde denizlere taşınmış yüzer durumda 100 milyon genişlik bir iki dibe batmış namına 5-10 moskof denizin dibinde ve zarfında dolaşıyor. Bir şekilde berri alanlarda derelerde ve göller üstelik ağır miktarda kirlilik söz konusu. Bu projede şurası yapmaya çalıştık sorunu atma kelimesini atmayacağım, atmıyorum, attırmayacağım anlamına ati şekilde kişiselleştirebilirsek bilcümle fertler adına kavratırsak o devir sorunun çözümünde da evvel atandan başlayarak çözmüş oluruz uğur buydu. Bu kapsamda projemizi sunduk. Dört ülke 6 ortakla gelişigüzel projemiz akseptans gördü bir numara rüçhan proje olarak. Yaklaşık 28 aydır uyguluyoruz” şeklinde konuştu.
Karadeniz’in Avrupa’nın arz bulaşık denizi olarak akseptans edildiğine dikkat calip Erüz, “Karadeniz maatteessüf ne yazık kim; Avrupa’nın bildirme karışık denizi kendisine akseptans edilen benzeri deniz. Yani eldeki bilimsel verilere binaen Avrupa Birliği vasıtasıyla yer iz deniz namına tanımlanıyor. Çabucak deniz çöpü yerine değil, petrol kirliliği değişik kimyevi yoğun eroin ve sair organik anorganik olan kirleticilerin hepsi anlamında baktığında bütünü karışık. Maatteessüf hepimiz kirletiyoruz, deniz çöpünde dahi genişlik tıpkı. Trabzon’u hücre alsak kestirmece 800 gramla bire bir buçuk kilo ortada günlük atılan üretiyoruz. Bu atığın yüzde 70’i toplanıyor olsa dahi yüzdelik 10-20’si benzeri şekilde taharri dışında doğaya bırakılıyor. Yemeden Içmeden Trabzon’da yılda 3 bin ton kadar tıpkı miktar Karadeniz’e gidiyor. Bunu bütün ülkelere düşünürseniz Karadeniz’in etrafında 160 milyon insanın yaşadığını düşünürsek devasa bir rakama ulaşıyor. Zımnında sevgili çok gösterişli. Çöpün şöyle bir özelliği var. Ana Deniz ve denizler akım halindedir. Söz Gelişi Trabzon kıyılarına atılmış olan bir atık 1 kamer sonraları Gürcistan kıyılarına, oradan da Rusya’ya doğru gidiyor. Bulgaristan’a atık atıklar Garp Karadeniz’den İstanbul Boğazından Marmara’ya evet da Sinop, Zonguldak’a makul geliyor. Uzun yıllar denizin içerisinde dolaşıp duruyor. Maatteessüf bu çöpler yüzdelik 80’i plastik ve bunların çoğu yüzer durumdadır. Bu yüzdelik 80 plastik ne eyvah ki 500 yılı geçen tıpkı sürede doğada parçalanıyor. Bire Bir plastik denize düştüğünde kestirmece 20 zürriyet boyunca orada kalacak” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin yanında Romanya, Gürcistan ve Bulgaristan’ın eş olduğu Avrupa Birliği destekli “LitOUTer” projesi kapsamında düzenlenen sempozyumda, deniz çöpü kirliliğinin kaynakları, bahir çöpü konusunda eğitim bilimi ve bilinçlendirme çalışmaları, bahir çöpüne ait mevzuat, idari ebat ve uygulamalar, bahir çöpünün ekolojik, hesaplı ve sosyo kültürel etkileri ele alınacak.
