Hititlerin başkenti Hattuşa’daki Yerkapı Tüneli’nde keşfedilen 249 eskimemiş resim yazı (antika döneme ilgilendiren tıpkısı alfabe sistemi) ile Eti medeniyetinin geleneklerine ait yeni bilgilere ulaşılması hedefleniyor.
Rum’nun önceki medeniyetlerinden Hititlerin başkenti Çorum’un Boğazkale ilçesindeki Hattuşa Harabelik Yeri’nde 1907’bile başlayan arkeolojik kazılar, Alman Kazı Bilimi Enstitüsünden Prof. Dr. Andreas Schachner başkanlığında bitmeme ediyor.
Farklı ülke ve üniversitelerden arkeolog, Hititolog ve ayrımsız uzmanlık alanından marifet insanlarının alay malay yürüttüğü kazılarda 80 metre uzunluğunda, binlerce taş kullanılarak inşa edilen Yerkapı Tüneli’nde tahminî 3 bin 500 yıl önceki çizildiği tahmin edilen eskimemiş simgeler bulundu.
Kazı ekibinden Mardin Artuklu Üniversitesi Kazı Bilimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Zihayat, 13 Ağustos’ta öğrencilerle ışık soldurmak amacıyla harabelik yerinde gezdiği tam Yerkapı Tüneli’nin orta kısmındaki taşlara köken boya ile çizildiği tahmin edilen simgeleri ayırt etti.
Tünelde 249 simgeyi tespit eden Tendürüst, keşfini kazı başkanı Schachner ile paylaştı. Schachner birlikte Yerkapı ve simgelerin 3 boyutlu taramasını yaptırarak, hiyeroglifleri bilgelik dünyasına kazandırdı.
Simgelerin, tünelin değme zaman ortalama sıcaklığa erbap olması, gündüz ve baran girmeyen dalavereli benzeri ortamda bulunması kadar nedenlerle binlerce yıldır bozulmadan günümüze ulaştığı oranlama ediliyor.
Simgelerin hangi anlamları taşıdığıyla ilgilendiren faaliyet başlatıldı
Schachner, AA muhabirine, tanrıların betimlendiği değerlendirilen 249 hiyeroglifle ilgilendiren değişik uzmanlık alanlarından bili insanlarının incelemesinin sürdüğünü söyledi.
Hattuşa’dahi arkeolojik kazı çalışmalarının 1907’dahi Yerkapı’dan başladığını, bugüne büyüklüğünde kendisi bile dahil kazı özne herkesin onlarca sefer tünelden geçtiğini ancak kimsenin hiyeroglifleri fark etmediğini dile getiren Schachner, keşfin ardından İstanbul Üniversitesinden Hititolog Doç. Dr. Mütehammil Alparslan’ın simgelerin ne anlamları taşıyor olabileceğini tayin etmek için çalışmalara başladığını aktardı.
Hattuşa’nın zirvesinde düz alan Yerkapı Tüneli’nin Hititler üzere son etap yüce olduğunu vurgulayan Schachner, bakir kâin hiyerogliflerle tünelin ne amaçla kullanıldığını daha ongun irfan imkanı bulacaklarına işaret etti.
Tüneldeki hiyerogliflerin benzerlik gösterdiğine dikkati calip Schachner, “Simgeleri bili dünyasıyla paylaştığımızda Hititlerle ilişkin etkin arkadaşlar düşün yürütecek ve buna bakarak belki tıpkı, ihtimal birkaç düşün oluşacak. Burada hep 249 Küçük Asya hiyeroglifi belirledik ancak bütünü birbirinden ayrımlı değil. Hep 8 gruba ayırabiliyoruz. Onlar bize şöyle yenilik katıyor toplumsal açıdan. Boya ile yazıldıkları üzere bundan sonra grafiti tarzında yorumlamamız lazım. Acul işlenmiş ve çabuk bile anlaşılsın diye yapıldığını düşünüyoruz.” dedi.
Rum’dahi bulunan hiyerogliflerin çoğunun kendi anlamlarını barındıran abidevi yazıt evet da mühürlerde görüldüğünü anlatan Schachner, tüneldeki simgelerin keşfi ile Eti döneminde hiyeroglifin çok elan koca şekilde kullanıldığı görüşünün oluştuğunun altını çizdi.
Arkeolojik açıdan bakir ayrımsız özdek keşfetmenin heyecanını yaşadıklarını dile getiren Schachner, şunları kaydetti:
“Hititleri en çok başlı kayıtlı metinlerden biliyoruz ancak görüyoruz ki Hititler ve Eti kültürünün içre apayrı ve Rum’evet ibdai bire bir abece sistemi üstelik var. İşin enteresan tarafı, Hitit devleti yıkıldıktan sonra başlı yazısı kayboluyor ama Küçük Asya hiyeroglifleri kullanılmaya devam ediyor. İç Rum’nun güney kısmında, alelhusus Güneydoğu Anadolu’de çıpa çağı döneminde, yani Hititleri izlem fail zamanlarda 400 yıl henüz bu eşkâl yazıtların kullanıldığını görüyoruz.”
