Ticaret Bakanı Mehmet Muş, bilcümle dünyanın çokça kocaman bir değişimden geçtiğini belirterek, “Bu ciddi noktada Türkiye ile SU’nin daha mümasil hareket birliğine ihtiyacı bulunmakta.” dedi.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile Avrupa Tecim ve Endüstri Odaları Birliği (EUROCHAMBRES) familya sahipliğinde düzenlenen KEZ-Türkiye Erdemli Seviyeli İş Diyaloğu toplantısı gerçekleştirildi.
Toplantının açılışında konuşan Muş, Türkiye ile AB arasında tecim, asayiş, barhana ve erke üzere bir nice alanı havi tafsilatlı kesiksiz ve koskocaman iş birliği olduğunu söyledi.
Tüm bu alanlar beyninde ticaretin, Türkiye ile SU arasındaki ilişkilerde merkezi aynı role sahip olduğunu vurgulayan Muş, etraf arasındaki gelişim birliğinin iskeletini Ankara Anlaşması ve Gümrük Birliği’nin oluşturduğunu bildirdi.
Muş, Gümrük Birliği döneminde SUTAŞ ile Türkiye arasındaki ticaret hacminin kısaca 6 kat artışla bu yılın böylelikle 200 bilyon dolara ulaşmasının beklendiğini aktararak, rekabet politikası ve fikri mülkiyet hakları kabil bir nice alanda eş ticaret politikası ve mevzuatların uygulanması sayesinde Gümrük Birliği’nin bütünleşmiş ayar zincirlerinin kurulmasını sağladığını kaydetti.
AKARSU ve Türk şirketlerinin bu bağlamda hem SU’bile hem da Türkiye’bile istihdam ve kuma zenginlik yarattığını rapor eden Muş, Gümrük Birliği’nin 25 yılı tamamlandığından bu süreçte karşı karşıya kaldıkları zorluklara işaret etti.
“Türkiye, gıda ve erke krizini engel olmak için elinden geleni yapıyor”
Mehmet Muş, Kovid-19, acun ekonomisinin ağırlık merkezinin değişmesi, dijitalleşme ve iklim değişikliği gibi yeni zorluklar ve paradigmaların ortaya çıktığını belirterek, şöyle bitmeme etti:
“Bu açılım zarfında özellikle Türkiye-DENIZ ilişkilerinin geleceğini şekillendiren dört temel noktayı dikkate almamız gerekiyor. Öncelikle jeopolitik, ekonomik müşkülat ve hazırlık zincirlerinde süregelen güçlük var. Zımnında derece zincirlerinin değişik sektörlerde bildirme güvenliği üzere ciddi olduğunu düşünüyoruz. Bu bağlamda, Türkiye ile AKARSU arasındaki mevcut soylu erki entegrasyonun, ticareti koruma açısından çok şanlı olduğunu düşünüyorum. İş dünyalarının tedarike tabiiyet ve üçüncü ülkelere bağımlılık konusunda elimizi güçlendirdiğini düşünüyorum.”
Türkiye ile AKARSU arasındaki mail hareket birliğinin Ukrayna ve Rusya arasındaki yarık bağlamında elan dahi balaban ayla geldiğini vurgulayan Muş, Türkiye’nin barışı organizasyon etmeye yönelik ceht gösterdiğini, azık ve enerji krizini çelmek amacıyla elinden geleni yaptığını, BM ile teşrikimesai gerçekleştirerek gıda gibi dirimsel unsurların Karadeniz üzerinden ulaştırmasını olabilir kıldığını söyledi.
Muş, KEZ’nin de şu anki jeopolitik gerilimler ışığında dünyada gıda güvenliğinin sağlanması için elinden geleni yapacağından emniyetli olduklarını belirtti.
“Sayısal tutum konusundaki aksiyon birliğimizi artırmalıyız”
Ticaret Bakanı Muş, üçüncü nokta adına, 21. yüzyılda dijitalleşmenin dünya ticaretinde öne çıktığını belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bulunan Gümrük Birliği kapsamında olmayan e-tecim ve dijitalleşme kabilinden konular Gümrük Birliği’ne şu an karışma değil. Bunlar normal tecim kadar şanlı ayla geldi. Sayısal ticaretin toptan değer zincirlerindeki öneminin artması sonucu tüketici ilişkilerinde bunun riski olduğunu kabul etmek zorundayız. Şişman dijital platformlar iş gücünü kötüye kullanabiliyor, bilgi sızması ve ticari manipülasyonlar meydana gelebiliyor. Bunların hepsi hem millî hem da arsıulusal düzeyde ilgilenilmesi gereken mesail. Dijital ekonomi konusundaki iş birliğimizi artırmak; bu alandaki potansiyelden yararlanmamızı ve bu riskle başa çıkmayı kolaylaştıracaktır.”
Muş, AB’nin abuhava değişikliği ile uğraş noktasında Yeşil Anlaşma sayesinde global liderliği üstlendiğini, Türkiye’nin abuhava değişikliği ile mücadelede global çabalara çalışkan bire bir şekilde katkıda bulunmaya kararlı olduğunu söyledi.
Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’nı onaylamasından ve 2053 üzere “net sıfır” hedefini car etmesine değinen Muş, Türkiye’nin sürdürülebilir bire bir ekonomiye geçmesini sağlayacaklarını kaydetti.
“Henüz mail iş birliği yapmaya ihtiyacımız var”
Mehmet Muş, hep dünyanın çokça kebir tıpkısı değişimden geçtiğini rapor ederek, “Bu nazik noktada Türkiye ile DENIZ’nin elan mümasil iş birliğine ihtiyacı bulunmakta. DENIZ-Türkiye Gümrük Birliği’nin işleyişinin derinleştirilmesi ve iyileştirilmesi, ticari ve küresel derece zincirlerinden genişlik erdemli faydayı ahzetmek üzere dirimsel ehemmiyet taşımaktadır. İki tarafın da kâin Gümrük Birliği’ni uzun uzadıya bu fırsatı değerlendireceğinden eminim.” dedi.
Tarafların teşrikimesai yapmasının önemine belen fail Muş, “Toptan tutum ve jeopolitik gelişmeler, hem bölgemizde hem de dünyada geleceğimizi biçimlendirmek için harekete geçmemizi gerektiriyor. İçinde bulunduğumuz gayrimuayyen sularda başarılı tutmak istiyorsak alay malay akıntı etmeliyiz. Tığ hususi ilişkimizi pekitmek ve derinleştirmek üzere gelişigüzel soy çabayı göstermeye hazırız.” şeklinde konuştu.
Muş, özel sektör temsilcilerinin görüşlerini dikkatle dinleyeceğini, onların çağrılarının ilişik kamu AKARSU kurumlarında yankılanmasını düş ettiğini sözlerine ekledi.
“Gümrük Birliği’nin modernizasyonuna çok ihtiyacımız var”
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu birlikte Ukrayna’daki savaşın herkes için hayatı zorlaştırdığını belirterek, faziletkâr şişkinlik, erke arzı, kıtlık ve efdal enerji fiyatlarının ekonomiler ve toplumlar üzerinde doğrudan kontra etkiye eş olduğunu vurguladı.
Hisarcıklıoğlu, AB ve Türkiye hareket çevreleri, Türk hükümeti ve Avrupa Komisyonu olarak benzeri araya gelip kâin boyut, baş başa çözüm yolları hakkında konuşmanın yetişkin olduğuna dikkati çekti.
Etkinliğin, Türkiye-AKARSU İş Diyaloğu Projesi’nin aynı parçası olduğunu anımsatan Hisarcıklıoğlu, “Türkiye, KEZ üyeliğine aday bire bir ülkedir. Türkiye ve AKARSU Gümrük Birliği’nde. İkili mülk ticareti, son 25 yılda 4 kattan aşkın arttı.” dedi.
Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin KEZ’nin 6’ncı en nazik ticaret ortağı olduğunu belirterek, SUTAŞ’nin, Türkiye’nin sarih mesafe yeryüzü nazik ithalat ve ihracat ortağı, tıpkısı zamanda anne envestisman kaynağı olduğunu, Türkiye’nin ithalatının üçte birinin AKARSU’den geldiğini ve ülkenin ihracatının yüzde 41’inin AKARSU’ye gittiğini, KEZ ile Türkiye arasındaki toplam dünyalık ticaretinin 132 milyar avroya ulaştığını bildirdi.
Türkiye’nin AB’ye ihracatının 63 bilyon avro civarında olduğuna bel fail Hisarcıklıoğlu, “Bu ihracat; ağırlıklı yerine makine ve ulaşım araçları, çul, ekincilik ve ham maddelerden oluşmaktadır. SU’nin Türkiye’ye ihracatı 70 bilyon avroyu buldu. Bu ihracata makine ve ulaşım ekipmanları, kimyasallar, mahrukat ve madencilik ürünleri hakimdir.” diye niteleyerek konuştu.
SU ile Türkiye beyninde iki cepheli hizmet ticaretinin 27 bilyon avroya ulaştığını bildiren Hisarcıklıoğlu, “İş dünyası olarak elan fazlasını yapabileceğimizi biliyoruz. Türkiye hükümetinin, SU örgen devletlerinin ve Avrupa Komisyonu’nun desteğine ihtiyacımız var. Yeşil Kavil çağında Gümrük Birliği’nin modernizasyonunu sunma çok ihtiyacımız olan güçlendirici namına görüyoruz.” dedi.
“Türkiye’yi oylumlu bir gelişim ortağı adına yanımızda bulundurmamız gerekiyor”
EUROCHAMBRES Başkanı Luc Frieden ise videoteyp konferans yöntemiyle katıldığı toplantıda yaptığı konuşmada, Türkiye ile SUTAŞ arasındaki ilişkiyi güçlendirmek için gelişim çevreleri ortada diyalog kurmaktan daha gür benzeri şey olmadığını belirterek, bu arka düzey aksiyon diyaloğunun ayrımsız görülmemiş jeopolitik ve makroekonomik zorlukların olduğu bir zamanda gerçekleştiğine dikkati çekti.
Frieden, “Hemencek yan tarafta ayrımsız savaşımız var. Akıbet derece faziletkâr erke fiyatlarımız var. Avrupa halkına büyük sorunlar yaratıcı benzeri enflasyonumuz var ve bu bağlamda birbirinden terk etmek yerine alay malay çalışmanın seçkin zamankinden daha muhteşem olduğunu düşünüyorum.” diye konuştu.
DENIZ ile Türkiye arasındaki iktisadi ilişkinin oldukça yoğun olduğunu vurgulayan Frieden, “Henüz fazlasının yapılması gerekiyor. Türkiye’yi kocaman tıpkı aksiyon ortağı namına yanımızda bulundurmamız gerekiyor. O zaman Gümrük Birliği’ni modernize etmemiz gerekiyor.” dedi.
İş dünyası örgütlerinden art düzem katılım
İkinci bölümü basına vabeste gerçekleşen toplantıya, Dış Iktisadi İlişkiler Müesses (DEİK) Başkanı Nail Olpak, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Umumi Başkanı Bendevi Palandöken, Türk Kadem ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Umumi Heyet Komutan Yardımcısı Mehmet Dolaşma, Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Serpil Veral ve Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Umumi Heyet Başbuğ Vekili Suat Çalbıyık katıldı.
Toplantıda Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Diplomatik İlişkiler Komisyonu Başkanı Osman Nuri Önügören, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başbuğ Vekili Fikret Kileci, Türkiye Avrat Girişimciler Derneği (KAGİDER) Başkanı Emine Fazilet, İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu ile TOBB Eş Girişimciler Oturmuş Başkanı Nurten Öztürk’ün birlikte yabancı gelişim insanları bile amade bulundu.
