ANTALYA’bile, tavhane üretiminde hasat döneminin başlamasıyla, domates başta girmek üzere bir nice sebzenin fiyatı düşmeye başladı. Nakız esnafı, şita dönemi için ‘Domates 50 TL olacak’ söylemine alın, 50 TL olanaksız ama 30 türlü dedi.

Türkiye’nin antik şeş üretim merkezi konumundaki Antalya’de kenar bandındaki seralarda kış dönemi hasat sezonu açıldı. Ilk Teşrin kocaoğlan itibarıyla başlayan kullanılmamış ürünlerin hasadıyla gelişigüzel domates, biber, budala, patlıcan gibi bir nice ürün ve çeşitlerinin fiyatları inişe geçti. Ekincilik ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, hep 800 bin dekarın üzerindeki Türkiye’deki bütün ajur şeş istihsal alanına bakıldığında 300 bin dekar ile Antalya önce tam saha alırken, bu kenti Sazak ve Adana izlem ediyor.

15 EKİM’DE YENİ ÜRÜNLER ÇIKMAYA BAŞLADI

Seralarda 15 Teşrinievvel bakımından yeni ürünlerin çıkmaya başladığını söyleyen Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Umumi Heyet Üyesi Cüneyt Doğan, ‘Her kalem ürün şu dakika çıkıyor diyebiliriz. Domates, patlıcan, biber çeşitleri, hıyar bütünü başladı. Domates fiyatları şu anda 10- 20 TL arasında, domatesin çeşidi ve rengine göre değişiyor. Biber çeşitleri 15 liradan 40 TL’ye büyüklüğünde. İhracatımız bitmeme ediyor, Ukrayna, Rusya olsun savaşa rağmen şu zaman rica var. Avrupa’ya aynı şekilde dış satım devam ediyor dedi.

ÇEŞİDİNE BAKARAK FİYAT DEĞİŞİYOR

İhracatta domates fiyatının ortalama 16-17 lira civarında olduğunu tamlayan Doğan, günlük fiyatların borsa üzere değişebildiğine dikkat çekerek, ‘Şu dakika ihracata yazdığımız kıymet, domatesin çeşidine bakarak 15- 20 TL ortada. Salkım domates ise 25 TL’ye büyüklüğünde. Hangi domatesi aldığınıza merbut. Bu yılki fiyatlar sabık yılın aynı dönemine bakarak faziletkâr, sunu birkaç iki ikmal artış var. Fiyatların efdal olması de gerekiyor, zira galiba fiyatın altına düşerse çiftçimiz mal kazanmıyor, girdi maliyetlerimiz de ekstrem arttı. Çiftçimizin önümüzdeki dönemde yine üretim yapabilmesi için mülk kazanması gerekiyor diye konuştu.

50 TL’Yİ BAZI DOMATES ÇEŞİTLERİ GÖREBİLİR

‘Bu kış domates 50 TL olacak’ söylemini değerlendiren Cüneyt Doğan, ‘Geçen sene nisan-mart aylarında salkım ve ara sıra çeşit domatesler 40 TL’ye kadar gördü. Bunun yanında 20 liraya birlikte domates vardı. Şimdi gine tıpkı domatesler amacıyla 50 TL’yi göreceği söyleniyor amma Antalya bazında baktığınızda hele o dünyalık fail dönemlerde gücük ay, mart, nisan domatesin olmadığı, şita üretiminden çıkan domateslerin ekimine baktığımızda bu yıl yüzde 50’ye yakın da artış var. Bu elbet pazarı etkiler, ihracat talebi elbette evet bilmiyoruz, bunu gitgide yaşayıp göreceğiz. Anlaşılan fiyatların altına de daha çok düşmemesi gerekiyor, çünkü üreticinin mülk kazanması gerekiyor. Halkımız açısından baktığımızda pazara gittiğinde 5 liraya domates ahzetmek istiyor ama bu saatten sonra mümkün değil. Maliyetlerin muhtemelen bir seviyeye gerilemesiyle kabil mümkün dedi.

DOMATES FİYATI DÜŞÜYOR

Örtü altı kullanılmamış çağ ürünlerin 10- 15 gündür Antalya’dahi Toptancı Nakız’e gelmeye başladığını belirten nakız esnafından Nevzat Akcan, ‘Hasat başladı, inşallah bilcümle bu arada üreticisi, esnafı, ihracatçısı ve tüketicisiyle bahtiyar olacağımız benzeri mevsim mazbut. Domates 15-20 TL bandındaydı, bugün 10-15 TL bandına geriledi. İhracatta üstelik şu zaman irade var. Hassaten Avrupa’daki gaz sıkıntısından kontekst istihsal azalmasına mecbur temenni var. Şu zaman ürünler bakir çıktığı üzere Avrupa’ya güvenilmez, gayet bereketli bire bir dilek var. Kış aylarında ise ağız ağıza hava raporu ve ihracata kapalı fiyatlar belli evet. İhracata dahi banko kısıtlılık getirilmemeli, yoksa seneye paramızla alacak domates bulamayız. Bu yıl üretimde düşüş, rehavet yok diye niteleyerek konuştu.

BULGARİSTAN SINIRINDA TIR’LAR YİNE GEÇEMİYOR

Antalya Tecim Borsası (ATB) Divan Başkanı Erdoğan Maraba, eskimemiş sezonun başlamasıyla Antalya Hali’nde seçme cins ürünün kâin olduğunu belirterek, Bulgaristan sınırındaki Kapıkule’üstelik, Bulgaristan’dahi elan önceki da yaşanan kendi iç sorunlarıyla ait TIR’ları bekletme olaylarıyla gene karşılaştıklarını açıkladı. Rençper, ‘TIR’lar 10-20 kilometre kuyruklar oluşturuyor. Bu kuyruklar nedeniyle sevkiyatta sıkıntı yaşıyoruz. İnşallah devletimiz bunu üstelik aşacaktır. Bulgar kapısında kendi sorunlarından kaynaklı, daha eski yaşanan tıpkısı olaydı ve devam ediyor. Bire Bir TIR’ı 2-3 çevrim tutuyorlar ve sebzenin tez bozulması söylemek dedi.

DOMATES 50 TL’Yİ GÖRMEZ

Girdilerin efdal olmasına tutkun işaret fiyatlarındaki artışlara ve Ukrayna-Rusya savaşı kaynaklı bu iki pazara müteveccih ihracat sorunlarına da değinen Rençper, şita dönemi için domatesin 50 TL’yi görmeyeceğini kaydetti. Rençper, ‘Zaten Hollanda firmaları buraya salkım domates üzere gelmişlerdi, bu karıştırılıyor. Tabi kim salkım domatesi Hollanda’nın alması yegâne domatesi etkiler diye bakıyorlar amma şu an İspanya’dan mevrut Demre domatesi kadar topraklı salkımı 70 EuroSente Almanya’ya doğrulama ediyorlar. Demincek fiyatlar erdemli kaldığından bizde işler yavaşladı. Üretimde tenakus yok, değme geçen dolaşma çoğalıyor, eksilme olacağını da düşünmüyorum amma ekimde bir sene domates çok ekiliyor, özge yıl biber çok ekiliyor. Bunları doğrulamak lazım, havalar de evire çevire gidiyor diyerek konuştu.

YENİ ÜRÜNLER ÇIKTI, FİYATLAR DÜŞÜYOR

Antalya Toptancı Hal Gözyaşı Göveri ve Semere Komisyoncuları Derneği Başkanı Hasan Mehabetli Yılmayan, Antalya periferi bandı üretiminin başlamasıyla, bütün göveri gruplarının de hale geldiğini, fiyatların üstelik ürünlerin çıkmasıyla düşüşe geçtiğini kaydetti. Domatesin 14 TL seviyesinden 12 TL seviyesine düştüğünü açıklayan Yılmaz, ‘Biberlerimiz 11 TL, patlıcan 8 TL, hıyar 7 TL seviyesinde ve fiyatlar gayet normal, çitçimizi birlikte memnun ediyor. Tüketiciyi bile memnun edecek aynı seviyeye gideceğini düşünüyoruz ifadelerini kullandı.

AVRUPA’YA İHRACATTA ARTIŞ BEKLENTİSİ

Avrupa’da, Rusya kaynaklı gaz krizine bel eden Yılmayan, buna vabeste üretimdeki düşüşün, Türkiye’den talepleri artıracağını kaydetti. Türkiye’deki üretimin bile sabık senenin üstünde olduğunu dile getiren Yılmaz, erke krizinden kontekst dar dışına ihracatta artış beklediklerini açıkladı. Domatesin şita döneminde kâh lüks semtlerde ve begayet çeşitlerin 50 TL olabileceğini de belirten Yılmayan, şöyle bitmeme etti

‘Ama şu andan 50 liralık olacak almak olanaklı değil. Neye binaen diyeceğiz, galiba bir dönme muhtemelen baş döndürücü bölgelerde olanaklı, şu zaman haddinden fazla er. Karışım domates 16, pembe 21 TL seviyesinde. Çılgın dediğimiz ürünlerde bazen o fiyatları gördüğümüz bölgeler gibi amma kışın sürekli suretle 50 TL’ye domates yiyeceğiz almak hatalı olur. Demin bire bir husus ifade etmek üzere erken. İhracat, hava şartlarıyla ilgili 20- 30’u bulur.