Iran’da Mahsa Amini protestoları: protests: Aykırılık cephesinde öne sâdır adlar kimler ve neden bir araya gelemiyorlar?

Tıpkı âdem hakları savunucusu, tıpkısı ayak topu efsanesi ve bir prens.

Kederli aynı herif, feminist bire bir adalet savunucusu ile tıpkısı Hollywood yıldızı.

Çok değişik peş planlardan mevrut bu şahıslar, İran’ın ortamında ve dışında güçlü bir nice İranlının umutlarını ve hayallerini taşıyor.

İran’üstelik protestocular, bu mugayir isimlerden, kült adamlarının iktidardan uzaklaştırılacağı bir koalisyon kurmalarını ve birleşmelerini istiyor.

Mahsa Amini’nin Ilkgüz ayında polis güçleri nezaretinde ölümünden bu yana ülkede sular müstakar değil.

Gösterilerde genişlik birkaç 500 yaşama öldü ve yaklaşık 20.000 dirilik hapiste.

Sayısız rağbet ve tilmiz rağmense İran muhalefeti irtibat olmuş değil.

Bazı siyasal uzmanlar, birleşik aynı mugayir yapının olmamasını şu an üzere benzeri ciddi adına görüyor.

Londra’dahi işlek benzeri siyasal çözümleyici olan Mohammad Barzanjeh, “Bu merkezi olmayan aynı cereyan olduğu için İran rejimi, lideri öldürerek yahut tutuklayarak bu hareketi bastıramaz” diyor.

“Ancak aykırı hareket geliştikçe, stratejisini tanımlamak üzere politik aynı liderliğe gerekseme duyacak; sloganların ise tıpkısı şeye cebin olmaktansa tıpkı şeyi kaşkariko etmesi gerekecek.”

Barzanjeh, şu temel kadar dile getirilen biricik müspet ihtarname sloganının ‘Kadın, Hayat, Özgürlük’ olduğunu ekliyor.

İran’de ve gözaltında

İran’daki dini yönetime kayran okuyan serencam muhalefet lideri, 2009 seçimlerinde cumhur reisi adayı olan Çıban Hüseyin Musavi idi.

Musavi o zamandan beri karı hapsinde ve daha çok iyice yaşı ilerledi.

‘Yeşil Hareket’, Reisicumhur Mahmud Ahmedinejad’ın seçilmesinin hileli olduğunu düşünen milyonların sokağa dökülmesi ile doğmuştu.

Yıllar boyunca, sistemi eleştiren yenilikçi isimlerin çoğu hapse atıldı evet da göz uğrunda eksilmek zorunda kaldı.

Ve aynı çoğu üstelik, tutulmayan sözler ve bocalayan tıpkısı ekonomiden sahne kırıklığına tutulmuş dinç insan nezdinde itibarlarını kaybetti.

Önde gelen siyasal tutuklular Nergis Muhammedi ve Nesrin Sotoudeh’in sokaktaki protestoculardan bindi alma şansları var ama liderlik rolü amacıyla ehliyetli desteği toplayamayabilirler.

Her ikisi de İran’üstelik koca haklarını destekleyen çalışmaları ile dünya çapında nam kazandı.

Nergis Muhammedi, ahiret yolculuğu cezasına cebin çıktığı üzere cezalandırıldı.

İnsan hakları avukatı olan Nesrin Sotoudeh de mecburi başörtüsüne alın tutumuyla biliniyor.

Sotoudeh cezaevinde biricik şahsiyet hücrede tutuldu sonrasında bile avukatlık yapması yahut ülkeyi ayrılma etmesi yasaklandı.

Birçok kişi, sürgündeki siyasi figürleri, kendileri yurtdışında güvenlik ortamında yaşarken, insanları gayret yanlısı tıpkı rejime alın savaşım ederek hayatlarını riske atmaya teşvik etmekle suçlama ediyor.

Yurtdışındaki uymaz adlar, evvel mevki içindeki İranlıları sokağa ağırlık yitimi çağrısı yapmaktan kaçındı, fakat bu yaşanınca bile eylemleri sitayişkâr açıklamalar geldi.

Şu dakika yaşanan protesto dalgası devlet geneline münteşir olsa dahi, 2009’daki kadar milyonlar sokaklara süzgün değil.

Barzanjeh, “Oldukça bir fark fotoğraflamak için, çıkmaz protestolarının ciddi ayrımsız kitleye ulaşması gerekiyor” diyor.

Ülke dışında sürgündeki esame

Rağbet Pehlevi, İran’ın mugayeret cephesinde, bükülme öncesine mahsus özlemi künde eden ayrımsız kişilik.

2018 protestolarında bazı gailesiz göstericilerin onun adını bağırması ve İran’a dönmesi için çağrıda bulunması ile ismi baştan gündeme geldi.

Ancak Istek Pehlevi’nin daha etkin bire bir racon deruhte konusundaki isteksizliği ve kendisinin aday olmayacağı aynı cumhuriyeti tercih etmesi, destekçilerinin çoğunu fon kırıklığına uğrattı.

MEK yerine bilinen Millî Irtifak Konseyi söz konusu olduğunda ise İran’ın ileri reisicumhur tafsilatlı ahit önceki seçildi.

Meryem Rajavi, MEK’in o zamanki lideri Mesud Rajavi’nin eşi olan bozuk bire bir direnişçi.

Rajavi, disiplinli ve etkin destekçilerin merkezinde olduğu tıpkısı organizasyonu yönetiyor.

Karşıtları vasıtasıyla ayrımsız ‘tarikat’ olmakla eleştiriliyorlar. Ve ancak önde mevrut Mağribî politikacıların lehte müşavere yapmasını sağlayacak bütçeye sahipler.

MEK, İran’da yeraltında ajanları olduğunda ısrar ediyor.

Ancak birçok gönül, örgütün 1980’lerde İran’la savaşı sırasında Irak’a sığınmasına elan tepkili.

Yakın zamana büyüklüğünde MEK, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın terör örgütleri listesinde de düzlük alıyordu.

Daha az anlaşılmaz ayrımsız hikayeye eş gizil tıpkı muhalefet lideri de 2004 Asya’bile Yılın Futbolcusu seçme olan Yüksek Karimi.

Protestolara verdiği açık destekle ayrımsız kısım halkın kalbini kazanmış ve tanınan benzeri sima.

Karimi Dubai’bile yaşıyor ve ekseriyetle Instagram sayfası ve Twitter hesabı marifetiyle İran muhalefeti ile iletişim kuruyor.

Destekçilerinin çoğu, onun tıpkısı önderlik rolü üstlendiğini sarmak istese da, böylesine degaje tıpkı harekete önderlik emretmek amacıyla gereken karizmaya ve politik uzmanlığa sahip olmadığına inananlar birlikte var.

Hamid Esmaeilion’u kamuoyunun önüne çıkaransa akla hayale gelmeyecek aynı olaydı.

Ocak 2020’da Ukrayna geçici uçağının (PS752) İslam Bükülme Muhafızları Ordusu (IRGC) eliyle düşürülmesi, İran’ın andıran tarihinin arz trajik olaylarından biridir.

O uçuşta karısını ve kızını kaybeden dişçi Esmaeilion, yas markajcı tıpkısı ata ve eşten, kabadayı aynı muhalefet figürüne dönüştü.

Ancak içtimai aktivist yerine bilinmeyi yeğleme ettiğini söyleyerek şef ve antrparantez siyasi aktivist unvanını sahiplenmiyor.

Esmaeilion, dünya çapında on binlerce İranlıyı rejim karşıtı mitinglere katılmaya motivasyon etmeyi başardı.

Hamid Esmaeilion, İslam Cumhuriyeti’ne duyduğu derin nefret ve diasporadaki gayrı çapraz figürlere öz saygı kaybettirmiş geçmiş siyasi tutumlarda vadi almaması zımnında protestocular ortada eşsiz bir yere eş.

Mesih Alinejad, İran’da ıslahat yanlısı bire bir gazeteciydi.

Ülkeden ayrıldıktan sonra, aktöre polisi aracılığıyla taciz edilen sayısız kadının videoların paylaşarak zorunlu başörtüsüne karşı kampanya başlattı.

İran içre düzenleme tıpkısı sivil direnişin önceki kıvılcımlarını yakan gönül yerine akseptans edilebilir.

Fakat 2019’dahi ÇAKER Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun birlikte çekilen görüntüsü ve Trump yönetimine koronavirüs pandemisi sırasında İran’a yönelik yaptırımları hafifletmemesi çağrısı yapması tartışma yaratmıştı.

FBI’a bakarak İran rejimi onu kaçırma planı bile yaptı.

Mevcut protestoların başlangıcında, İran diasporasını ülkenin yurtdışındaki temsilciliklerini basık çağrısı yaptı.

Alinejad elan sonradan bu tweet’i sildi ve Biden yönetimini İran’a cebin aşkın hoppa olmakla eleştirdi.

Ancak ÇAKER, İran üstüne özel bir BM Asayiş Konseyi oturumu düzenlediğinde, o toplantıya davet edilmedi.

Onun hesabına tıp okuyan tıpkı Hollywood oyuncusu toplantıya katıldı.

Nazanin Boniadi, eke hayatında anavatanını yalnızca tıpkı kat görüşme etmiş tıpkı eş hakları aktivisti.

Daha bir iki siyasal olması onu bir nice İranlı ortada tersine henüz pop kılıyor ama büyüklük içre isminin bir iki tanınması şimdilik onun yer balaban engeli olabilir.

Bundan sonrası ?

Bu yılın son gününde eşi yepyeni tıpkısı birliktelikle, sürgündeki parçalanmamış hilaf isimler kullanılmamış yılı benzeri mesajla kutladı.

Açıklamada, “2022 yılı, İranlıların dayanışmasının ihtişamını gösterdi. 2023 zaferin, özgürlüğün ve adaletin yılı olacak” denildi.

İran içindeki ters figürler bu açıklamayı paylaşmadı. Bunu istemediklerinden mi yoksa baskıdan mı yapmadıkları bilinmiyor.

Bu devlet içindeki havayı ölçmenin hangi kadar pres olduğunun tıpkısı işareti.

Halkı sokağa çıkmaya çağıran bir tane tertip, Kürt siyasi grupları.

Barzanjeh, “Sürgündeki millî muhalefetin aksine, Kürt grupları İran’ın Kürt nüfusu ortamında esas salıyor. Onlar bire bir siyasi örgütlenme modeli olarak bakım edebilir” diyor.

Mahsa Amini’nin Kürt olması nedeniyle bu olağanüstü değil. İran’bile protesto ateşini azınlıklar deli dolu tutuyor.

Share: